Simone Arts – Zij, ik en de sterren

Een boek van Arts pak je op door de toegankelijke schrijfstijl omdat je weet dat je veel kinderen een fijne leeservaring geeft. ‘Zij, ik en de sterren’ is meer.

Als we kennis maken met Vito is de sfeer nog wat losser. Een open dag op de nieuwe school, er wordt gegamed, groep 8-musical, herinneringen aan vakanties. Veel wordt ondernomen met zijn beste vriend Gijs. Die losse sfeer is schijn, het schuurt. Vito kreeg voor hem als donderslag bij heldere hemel te horen dat hij grote broer wordt en het is niet voor niets dat Vito denkt: ‘Als ik op Pluto kon wonen, hoefde ik nooit naar de middelbare.’ De nieuwe klas zonder Gijs belooft ook geen feestslingers. De opstandige tiener wil niet naar zolder verhuizen. ‘Ik wil niet naar de middelbare en brugkabouter worden. En ik wil geen zusje.’ Hij houdt het stil.
Als Kika eenmaal is geboren, sluit Vito haar letterlijk in de armen. Een leven zonder haar valt niet meer voor te stellen en toch gebeurt dat. Na een maand.

Voor de begaafde enigszins introverte Vito zijn vaste waarden en een vertrouwde omgeving belangrijk, een vriendschap is voor altijd en de fascinatie voor het universum past perfect in dat plaatje. Zijn leven draait 180 graden met al deze veranderingen, waarbij ook de gewone perikelen van een achtstegroeper/brugger een rol spelen. Vriendschappen veranderen, er is een treiteraar die je handelen beïnvloedt, je ouders die andere prioriteiten stellen, onzekerheid en jezelf ontdekken.

De achterflap vertelt een groot deel van het verhaal en ofschoon het als spoiler gezien kan worden dat er staat dat Kika niet meer wakker wordt, voelt dit niet zo tijdens het lezen. Zeer invoelend wordt het proces van gewenning, verlies na wiegendood, afscheid nemen en rouw beschreven. Ontroerend is hoe hij ’s nachts voor zijn zusje zorgt, ‘tot onze neuzen elkaar raken.’ De ontreddering als zij na overlijden steeds meer een wassen beeld wordt. Het vele bezoek en daarna ‘ze is nu doder dan daarnet.’ De vriendschap die hij sluit met Jessy door ontmoeting op de begraafplaats. De mooie symboliek van de bloemen. Van de namen. Pijn doet de zin: ‘Ik heb geen lachspieren meer over, alleen nog verdrietspieren.’

De diverse gevoelens en gebeurtenissen rondom deze tiener zijn zo goed verwoord dat veel lezers zich zullen herkennen in één ervan. Bijv. als ouders niet komen op ook voor jou belangrijke ijkpunten in je leven. Of het pestverhaal dat verdergaat dan een tas verstoppen, een kapstok voor een Bureau Haltverhaal. Of het besmuikt giechelen om ouders die het (nog) doen, de benadering in de bovenbouw basisschool. Veranderende vriendschap en een andere weg inslaan is op iedere lezer van toepassing.

Alle genoemde onderwerpen in één verhaal kunnen als veel voelen. Als de acceptatie van het zusje er is, de letterlijke omarming, is dat gevoel als sneeuw voor de zon verdwenen terwijl je weet dat juist dan de meest droevige gebeurtenis nog moet komen. In het leven zijn gebeurtenissen helaas niet te doseren, soms komt alles tegelijk.

Het mooie omslag van Miriam Bouwens is in illustratie en kleur zeer goed getroffen. De moedeloosheid straalt af van de op de rug geziene figuur. De planeten met zelfs een ring om Saturnus, en de subtiele bloemen geeft de sfeer van het boek weer, treffend maar niet te zoetig. Het ontwerp van Nanja Toebak is weer pakkend.

Met een ingehouden rake pen geeft Arts de lezer woord voor woord een verhaal met een ster. Een verhaal vol emotie maar nergens te klef. Een verhaal dat met een lach, een herkenning, een rilling en vooral met een vertroosting gelezen zal worden waarbij de betere lezer verwijzing en symboliek zal ervaren. In genoemde toegankelijke schrijfstijl, korte niet altijd afgeronde hoofdstukken met daarin ontroerende zinnen is dit een prachtig tot spannend aan te raden verhaal voor iedereen vanaf 10 jaar. Een boek om zelf te lezen, voor te lezen en dat in iedere schoolbibliotheek thuishoort. Er zijn verhalen die geen sterren behoeven, ze zijn het al.

Simone Arts, Zij, ik en de sterren, illustrator Miriam Bouwens, Leopold, 2021, 144 blz., 9789025882082