De Archeon Thea Beckmanprijs 2025

De Archeon Thea Beckmanprijs wordt toegekend aan het beste historische jeugdboek. Dit is een jaarlijkse prijs en afwisselend wordt deze uitgereikt aan leeftijd tot of vanaf 12 jaar – de keuze van de nominaties wordt gemaakt uit titels verschenen in de twee voorgaande jaren, ook weer tot of vanaf 12 jaar. Tevens wordt door een 12-koppige jury van lezers uit de betreffende leeftijdscategorie de Jonge Beckman uitgereikt. In 2025 is het de beurt aan de categorie 12-15 jaar.

Tijdens het weekend waarin de Thea Beckmanprijs wordt uitgereikt, zijn de Schrijvers van de Ronde Tafel ook aanwezig in het Archeon. Dit collectief bestaat uit auteurs die historische jeugdboeken hebben geschreven en als vanouds verbonden zijn aan de Thea Beckmanprijs. Dit jaar is de bekendmaking en uitreiking op zaterdag 13 september 2025.

De prijs
De winnaars van de Thea Beckmanprijs en de Jonge Beckman krijgen resp. € 1.500,– en € 1.250,– toegekend. Een volwassen jury maakt in de maanden vooraf een longlist (10 titels) in mei en een shortlist (5 titels) in juni bekend. Hiervoor kijkt ze naar de opgestelde doelstellingen en criteria.

Doelstellingen 
Het historisch jeugdboek als genre in de belangstelling brengen.  
Het stimuleren van historisch besef bij kinderen.  
Leesbevordering.  
Aansluiten bij canon en kerndoelen onderwijs.
Het stimuleren van het schrijven van jeugdboeken met historische invalshoeken.

Criteria  
Het bekroonde boek moet voldoen aan de volgende eisen:  
Het moet aantrekkelijk zijn voor de doelgroep.  
Het moet informatief en historisch betrouwbaar zijn – moet iets toevoegen aan het historisch besef.
Het moet van literaire kwaliteit zijn en een meeslepend en mooi verhaal zijn.

Meer informatie lees je hier. Als je vragen hebt over de tekst in dit stuk mail dan naar lezersgoud@gmail.com. Dat geldt ook in het geval je delen van deze pagina wilt overnemen, er rust uiteraard auteursrecht op deze site.


De longlistnominaties Thea Beckmanprijs 2025, bekendgemaakt op 14 mei 2025:
_{shortlist is 20 juni bekendgemaakt *)}

Het project ‘Thea Beckman’ is van start gegaan. Alle genomineerde boeken liggen inmiddels in huis. Alle vier de lezers van Lezersgoud hebben al een aantal van de genomineerden gelezen en of besproken. Als een volgende is gelezen wordt een titel aanklikbaar. Na de bekendmaking in juni van de shortlist worden die genomineerden natuurlijk ook op rij gezet. *)

De linken naar gelezen titels op Lezersgoud in alfabetische volgorde:
Margaretha van Andel, Het addergebroed van Slot Thetinga (Lemniscaat, 2024), ill. Leon ter Molen
Lida Dijkstra, De wonderverteller (Luitingh-Sijthoff, 2024), ill. Djené Fila
Luc Hanegreefs, De laatste Vikingkrijger (Clavis, 2024)
Maria van Lieshout, Het lied van de merel (Mireille), Het lied van de merel (Irene), kort jeugd dl. 1 (Ria) (Nijgh & Van Ditmar, 2024)
Ted van Lieshout, Voor de mooiste, de geschiedenis is van ons (Leopold, 2024)
Inez van Loon, Yash! (Clavis, 2023)
Aline Sax, Wat ons nog rest (2) en Wat ons nog rest (1) (Davidfonds/Infodok 2023)
Anneke Scholtens, Idris, slaaf van Rome (Het Resultaat, 2024), ill. Katharina Mansmann
Mathilde Stein, Maria’s kerstverhaal (Lemniscaat, 2024), ill. Sophie Pluim
Dirk Weber, Welkom thuis, chrononauten (Querido, 2024)

*) De shortlistnominaties Thea Beckmanprijs 2025, bekendgemaakt op 12 juni 2025:

Voor wie wil weten wie de genomineerden in 2024 – tot 12 jaar waren:
de link naar De Archeon Thea Beckmanprijs 2024

In de loop van de zomer, als ook de laatste twee zijn gelezen, proberen wij een gedachte neer te zetten over welke twee titels in de prijzen kunnen vallen. Het is alvast een erg sterke shortlist!

Een voorspelling, een dag voor de uitreiking:

Mireille
Na 4 van de 5 kanshebbers voor de prijs gelezen te hebben (Welkom thuis, chrononauten niet), concludeer ik dat de boeken en hun makers sterk aan elkaar gewaagd zijn. Op de vraag wie van mij de winnaar moet worden kan ik daarom niet direct een eenduidig antwoord geven. Een goed (lopend) verhaal en een mooie of bijzondere omgang met de geschiedenis vind ik belangrijk, dus waar kom ik op uit als ik deze twee criteria als leidraad neem?

De reizen van Marco Polo zijn in De wonderverteller in een nieuw jasje gegoten doordat een verzonnen personage als verteller optreedt. De lezer krijgt zo andere details uit 14-eeuws Italië te lezen. Samen met de om verschillende redenen bijpassende prenten is het boek een geheel om regelmatig open te slaan.

Wat ons nog rest is in tekstvorm juist weer bijzonder. Niet eerder ervaarde ik dat de tijd na de Tweede Wereldoorlog in vrije vers werd weergegeven en dat dat in je hoofd zo beeldend werkt. Het boek maakte veel indruk.

Het lied van de merel bedient voor een deel een publiek dat primair visueler is ingesteld. Hoe hier uitgezochte historie samenvalt met de graphic-stijl is origineel en positief opmerkelijk. Door de details een herlezing en samen lezen waard.

Het addergebroed van Slot Thetinga is een boek zonder plaatjes maar het verhaal is wel zo goed verteld dat je personages en omgeving voor je ziet. Bovenal wordt hier een onbekende geschiedenis van een sekte in Nederland verteld die de lezer tot nadenken kan stemmen. Verrassend dus.

Wilde gok: de Jonge Beckman wordt toegekend aan De wonderverteller; de volwassen jury bekroont Wat ons nog rest.

Ria:
Vier van de vijf shortlisttitels gelezen. De vijfde, Het addergebroed van Slot Thetinga, werd met veel enthousiasme in no-time uitgelezen door Mireille. Ik kan mij goed voorstellen door wat ik erover hoorde en toen ik het boek in handen had dat jongeren dit verhaal aanspreekt. Over drie van de andere vier heb ik of een hele of een gedeeltelijke bespreking geschreven. Ieder jaar is er een boek genomineerd dat je tot meest favoriete bestempelt, maar dit keer?

‘Chrononauten’ vind ik een heerlijk spannende en ook interessante weglezer voor zowel de hogere groepen basisschool als ook de onderbouw voortgezet onderwijs. Gesprek over thema’s kan worden opgepakt, terwijl dat laatste voor meerdere genomineerden geldt dus geen steekhoudend argument is voor wie de winnaar kan zijn. Kunst en tijd speelt een rol; kunst voor geschiedenis, tijd voor filosofie – beide onderwerpen laten reflecteren en bewust worden van. Een echt tijdloos jeugdboek waarin je uren kunt verdwijnen.

‘Wat ons nog rest’: zelfde ervaring lees je bij Mireille. Het boek is door allemaal gelezen, zegt ook iets. Een geschiedenis van twee kanten bezien is altijd goed. Een verhaal over een geschiedenis die zich kan herhalen tot zelfs mogelijk herhaalt? En dat in deze uitgepuurde vorm, inzicht, inleving, taalkunst, wat een indruk maakt dit boek daardoor. Zoveel vertellen in relatief zo weinig woorden. Dit laatste is ook waarom ik ieder boek van Aline Sax oppak, gewoon omdat je weet dat het goed is, je kunt lezen zonder je te storen aan onvolkomenheden, taal- en typefouten ontbreken terwijl de mogelijkheid tot verbeelding aanwezig is door ritme en woordkeuze.

‘Het lied van de merel’ werd uit de bibliotheek geleend door de nominatie. Het werd ook door mij gelezen omdat er twee zo ontzettend enthousiast en onder de indruk waren. Het is heel bijzonder hoe alle tekst en beeld in meerdere verhaallijnen tot één kloppend geheel is verworden. Fan van graphic novel zal ik nooit echt zijn, dit is zondermeer goed. Deed mij inhoudelijk en kwalitatief denken aan de Eric Heuvel-stripboeken i.s.m. het Anne Frankhuis (De ontdekking is dl. 1) die ik zonder pardon toen wél op school heb toegevoegd aan het Tweede Wereldoorlogproject.

En dan een andere favoriet: ‘De wonderverteller’ van twee makers die ik ontzettend hoog heb zitten. Wat ziet het er ten eerste schitterend uit. Djenné Fila volgen op sociale media doe je alleen al om de enorme vindingrijkheid en bevlogenheid t.a.v. het creatieve maakproces. De ontdekkingen die zij doet in structuren, de processen die zij vervolgens laat zien, het laat de lezer anders kijken naar voorwerpen in natuur en kunst en toont mogelijkheden tot hergebruik waarbij het creatieve in ieder mens aanwezig wordt gestimuleerd. Door de creatieve vertelkunst van Lida Dijkstra verdwijn je in een wereld van toen waaruit je pas ontwaakt als je het boek dichtslaat. Creatief, want feit en fantasie zijn als direct geloofwaardig samengebracht en laten je een blik, een andere, werpen op tijden van toen.

Een gedachte uitspreken over de mogelijke winnaars is dit jaar nog lastiger dan andere jaren, ook gezien de diverse vormgeving. De overwogen keuze volwassen jury  wordt altijd eerst wordt genoemd in de media. En niets afdoend aan het belang van hun werk en het gewicht van de prijs is voor mij persoonlijk de keuze van de doelgroep, de Jonge Beckman, altijd interessanter. Wat is hun motivatie, wat spreekt hen het meest aan, hoe is de formulering van de juryrapporten? Welke het ook wordt, een hartelijke felicitatie. Het is echt een gok. Volwassen: Of Het lied van de merel of Wat ons nog rest. Jongeren: De wonderverteller of Het lied van de merel.

Irene:
Irene heeft tweeënhalf boek van de vijf shortlistboeken gelezen. Zij las ook vier andere die op de longlist stonden.
Van wat ze nu heeft gelezen geeft zij aan dat ze hoopt dat ‘Het lied van de merel’ met beide prijzen aan de haal gaat.

Feline:
Zij heeft volop meegelezen en erover meegesproken. Voor haar is en blijft ‘Wat ons nog rest’ de winnaar.

Zaterdag 13 september eind van de ochtend weten we het!

Winnaars:
De jonge Thea Beckman: De wonderverteller van Lida Dijkstra & Djenné Fila (Luitingh-Sijthoff)
De volwassen jury heeft de Thea Beckmanprijs 2025 toegekend aan Het addergebroed van Slot Thetinga van Margaretha van Andel (Lemniscaat, 2024), ill. Leon ter Molen

Mooie winnaars! De gedachte dat De wonderverteller past bij de jongere juryleden gezien inhoud was daarmee kloppend. Slot Thetinga was met plezier en interesse gelezen, toch verrassend dat dit boek de Thea Beckman heeft ontvangen terwijl ook wij (positief) zeiden ‘weer zo’n echt ouderwets Lemniscaatboek’. Zeer gegund. Lees graag deze winnende boeken en zeker ook de andere drie van deze sterke shortlist. Op naar volgend jaar, dan weer voor de leeftijd tot 12 jaar.