door Eenzaam, rauw, indringend, maar ook afstandelijk en kil zijn woorden die bovenkomen als je de novelle sluit.
De laatste twee woorden zijn naar alle waarschijnlijkheid het gevolg om dit voorval, de abortus, te kunnen beschrijven. Een voorval dat er in het Franse 1963 niet mocht zijn. Illegaal en duister zonder nadere begeleiding die er alsnog moest komen.
Voorval als woord lijkt met een eerste gedachte iets te zijn als terloops gebeuren, het blijft een leven lang terugkeren. Ik kijk naar mijn door de zon beschenen benen in een zwarte panty, het zijn de benen van een andere vrouw.
Erover schrijven is helend, het erkennen dat ‘het’ voorgevallen is. Al jaren draai ik angstvallig om dit voorval uit mijn leven heen. In een roman lezen over abortus brengt in mij een ontsteltenis zonder beelden of gedachten teweeg, alsof de woorden op hetzelfde moment iets gewelddadigs krijgen.
Bekeken worden als iemand uit sociaal lagere klasse, de schande en de schaamte, tot op papier blijkt dat je studeert. Een plots een soort hoger staan op de maatschappelijke ladder, dat je dit hebt gedaan en hebt aangedurfd, zelfs tegenin de wet een besluit hebt genomen.
Emoties zijn er zeker wel, de eenzaamheid wordt gevoeld. De zoektocht naar een engeltjesmaker alleen al. Het omfloerst informeren waar en kosten, huisartsen die geen informatie wíllen geven of slechts een minimale handreiking kunnen, de strafbaarheid en niet sociaal geaccepteerde.
Onwetendheid is er ook, informatie inwinnen is geen optie, laat staan dat die wordt gegeven na een bezoek in de impasse/passage Cardinet. Zelf uitzoeken en het soort van geluk hebben met een behulpzame medestudente.
Gebeurtenissen worden feitelijk beschreven alsof de twijfel, de angst ertussen is weggelaten, waardoor het relaas nog meer binnenkomt.
Een boek (The Cider House Rules van Irving) en een film n.a.v. dit boek worden genoemd. Over de eerste is Ernaux zeer duidelijk. De film ‘L Évenement’ uit 2021 zal ook binnenkomen.
Helaas, zonder oordeel, nog steeds een triest verontrustend relevant verhaal. Keuzevrijheid. Vrouwenrechten.
En wanneer ik geen gedetailleerd verslag zou doen van deze ervaring, draag ik erbij toe dat de werkelijkheid van vrouwen versluierd wordt en schaar ik mij aan de kant van de mannelijke overheersing van de wereld.
Anno 2023 zo mogelijk nog relevanter dan in de jaren ’60-’80.
Wat je ook leest van Annie Ernaux, het vermogen tot zelfreflectie, zelfonderzoek, en het omzetten van ervaringen in woorden is enorm. Of een conclusie trekken: de dingen zijn mij overkomen om mij bewust te maken en meer om zelf als lezer in het hoofd op te nemen.
Met een uitgebreid nawoord van Marja Pruis en fijne vertaling van Irene Beckers. Uitgave 2022, 3e druk De Arbeiderspers. (eerste uitgave 2004)
Annie Ernaux, Het voorval, vertaler Irene Beckers, De Arbeiderspers, 2022, 104 blz., 9789029545822
