De Archeon Thea Beckman Prijs 2024

De Archeon Thea Beckmanprijs wordt toegekend aan het beste historische jeugdboek. Dit is een jaarlijkse prijs en afwisselend wordt deze uitgereikt aan leeftijd tot of vanaf 12 jaar – de keuze van de nominaties wordt gemaakt uit titels verschenen in de twee voorgaande jaren, ook weer tot of vanaf 12 jaar. Tevens wordt door een 12-koppige jury van lezers uit de betreffende leeftijdscategorie de Jonge Beckman uitgereikt. In 2024 is het de beurt aan de categorie 9-12 jaar en is tevens het uit te reiken bedrag voor beide prijzen gelijkgetrokken.

Tijdens het weekend waarin de Thea Beckmanprijs wordt uitgereikt, zijn de Schrijvers van de Ronde Tafel ook aanwezig in het Archeon. Dit collectief bestaat uit auteurs die historische jeugdboeken hebben geschreven en als vanouds verbonden zijn aan de Thea Beckmanprijs. Dit jaar is de groep uitgebreid met twee nieuwe leden, te weten: Jean-Claude van Rijckeghem en Marte Jongbloed, nadat vorig jaar Lida Dijkstra was toegetreden.

De prijs
De winnaars van de Thea Beckmanprijs en de Jonge Beckman krijgen € 1.500 toegekend. Een volwassen jury maakt in de maanden vooraf een longlist (10 titels) en shortlist (5 titels) bekend. Hiervoor kijkt ze naar de opgestelde doelstellingen en criteria.

Doelstellingen 
Het historisch jeugdboek als genre in de belangstelling brengen.  
Het stimuleren van historisch besef bij kinderen.  
Leesbevordering.  
Aansluiten bij canon en kerndoelen onderwijs.
Het stimuleren van het schrijven van jeugdboeken met historische invalshoeken.

Criteria  
Het bekroonde boek moet voldoen aan de volgende eisen:  
Het moet aantrekkelijk zijn voor de doelgroep.  
Het moet informatief en historisch betrouwbaar zijn – moet iets toevoegen aan het historisch besef.
Het moet van literaire kwaliteit zijn en een meeslepend en mooi verhaal zijn.

Meer informatie lees je hier.

Genomineerde boeken
Wie goed kijkt, ziet dat er respectievelijk 12 en toen 6 boeken genomineerd werden. Volgens de jury is daarvoor gekozen omdat het aanbod kwalitatieve uitgaven zo groot was.
Een kritische noot van Lezersgoud: niet alle titels op de shortlist voldoen strikt genomen aan de opgestelde criteria. Zie de verwijzingen verderop de pagina voor onze besprekingen.

De longlist 2024:

• Nienke Berends & Isabel Bouttens, Aaf graaft door (Clavis)
• Arend van Dam & Oksana Drachkovska, De ware geschiedenis van Dancing Buffalo (Van Holkema & Warendorf)
• Linda Dielemans & Sanne te Loo, Koningsspel (Leopold)
• Ida Does & Daniëlle Nijboer, Virginia een Afefe verhaal, (Querido)
• Hanna Goudzand Nahar & Renate Siepel, Suikerland (Querido)
• Elsbeth de Jager, Niet meer dan een nummer (Kluitman)
• Martine Letterie & Saskia Halfmouw, Kinderen van ver (Leopold)
• Benny Lindelauf & Marieke Nelissen, Ze hadden hun schaapjes geteld (Querido)
• Christine Linneweer, Wexy (Kluitman) – staat niet op foto links, wel bovenaan
• Joyce Pool, Stamppot met kogels (Lemniscaat)
• Edward van de Vendel & Anoush Elman & Annet Schaap, Misjka (Querido)
• Zindzi Zevenbergen & Hedy Tjin, Manie Schaafijs (De Harmonie)

De nominaties op de shortlist:

• Nienke Berends & Isabel Bouttens, Aaf graaft door (Clavis)
• Arend van Dam & Oksana Drachkovska,
  De ware geschiedenis van Dancing Buffalo (Van Holkema & Warendorf)
• Hanna Goudzand Nahar & Renate Siepel, Suikerland (Querido)
• Linda Dielemans & Sanne te Loo, Koningsspel (Leopold)
• Edward van de Vendel & Anoush Elman & Annet Schaap, Misjka (Querido)
• Zindzi Zevenbergen & Hedy Tjin, Manie Schaafijs (De Harmonie)

Een mooie longlist. Missen we titels op de longlist?
Gevaarlijk water van Marte Jongbloed had ik verwacht en was een mooie toevoeging geweest. Goed geschreven, in te leven en voelen verhaal voor kinderen van nu met een blik naar de toekomst door huidige klimaatproblematiek. Het laatste zou ook kunnen gelden voor Mijn vader in de mottenballen maar dan op het gebied van politiek en veiligheid. Wat ook werd opgemerkt is dat er geen Vlaamse genomineerde is. Of er verder titels missen, het is bijna onmogelijk om alle uitgekomen boeken na te lopen, er is enorm veel.


Kan het zijn dat een geldende regel is dat een nominatie feiten bevat die meer dan 100 jaar oud zijn?
Nee, waarschijnlijk niet want dan was dit jaar met nominaties tot 12 jaar Stamppot met kogels van Joyce Pool niet genomineerd geweest. Overigens had dit vlot geschreven spannende boek simpelweg op de shortlist mogen verschijnen of vorig jaar op de lijst vanaf 12 jaar. Ook heel goed te lezen in de onderbouw van het VO. Eerder waren bijv. Naar het noorden van Koos Meinderts,– Sabel van Suzanne Wouda en het in 2020 prijswinnende Verboden te vliegen van Martine Letterie genomineerd.


De longlist – shortlist wat merk je op en van welke titels had je verwacht dat deze de shortlist zouden halen?
Met de longlistnominatie en later de shortlist van De ware geschiedenis van Dancing Buffalo ben ik erg blij, gehoopt dus. Een boek met passende kleurrijke illustraties van de Oekraïense Oksana Drachkovska en 23 verhalen over oorspronkelijke bewoners. Zeer leerzaam, heel veel research, zorgt voor bewustwording, goed in te zetten bij lessen en zet aan tot verdieping.
Wexy van Christine Linneweer heeft verrast. Ik was niet bekend met de schrijfstijl ondanks eerdere nominatie. Las erg soepel, je leert al lezende en zeker een fijne aanrader voor de leeftijd van de doelgroep.
De reis van Manie Schaafijs heb ik ook met aandacht en plezier gelezen, het verhalen blijven vertellen zodat we met geschiedenis bekend blijven komt hierdoor mooi naar voren. Irene schreef een bespreking waarin ik mij kan vinden. Ook ik moest wennen aan de kleuren en het informatieve deel tussen de verhalende blokken.

Suikerland is echt goed en leerzaam, eenmaal in het verhaal, die volle bladspiegel, lees je achter elkaar door. Je leest over zowel de Afrikaanse als Europese geschiedenis m.b.t. slavernij. De prachtige illustraties zijn van toegevoegde waarde. Dit boek mag nog aan mijn collectie worden toegevoegd. Ik hoop op meer verhalen van deze schrijver. Mireille schreef een bespreking. Goede kanshebber ook. (p.s. het boek is inmiddels toegevoegd, zelfs mét handtekening van beide makers)
Niet meer dan een nummer: ook een verhaal dat leerzaam is en een kant van de geschiedenis belicht waarover in jeugdboekenland nog meer mag worden geschreven. Met interesse gelezen dit persoonlijke verhaal gebaseerd op feiten en mag meer aandacht hebben, hoort op scholen te staan.

Ook de andere titels zijn met interesse gelezen waaronder enkele favorieten: Misjka, Aaf graaft door, Kinderen van ver, Virginia een Afefe verhaal, Ze hadden hun schaapjes geteld – het was interessant om de nominaties bij elkaar te zien, wat een rijkdom aan verhalen.
De laatste, Koningsspel, heb ik net nog niet helemaal uit, al veel over gehoord en Feline schreef een enthousiaste bespreking, ook een goede kanshebber voor één van de prijzen. Naast dat er een stuk fictie in is verwerkt, hoe kan het ook anders, is er ook veel feitelijk onderzoek verricht. En dan de schitterende illustraties van Sanne te Loo!

Wat vast meer lezers is opgevallen dat kolonialisme en slavernij in meerdere nominaties het onderwerp is. Erg goed dat er meer over te lezen is en hoop ik nog zal komen, bewustwording – om dat woord nogmaals te gebruiken – is belangrijk. Arend van Dam ontving eerder de Thea Beckmanprijs in 2018 en een zilveren griffel voor het zeer interessante De reis van Syntax Bosselman.

Het antwoord op de vraag welke titels de shortlist zouden halen was voorafgaand het lezen: Koningsspel, Suikerland, De ware geschiedenis van Dancing Buffalo, Stamppot met kogels, Niet meer dan een nummer en voor de zesde kwamen meer titels langs, bijv. Virginia of Manie Schaafijs.
Na het lezen is dit rijtje niet echt gewijzigd en hierbij is vooral gekeken naar het leerzame aspect, schrijfstijl en historisch besef.
Wie mij kent weet hoe belangrijk ik schrijnende verhalen over kortweg ‘vluchten’ vind, maar is dat al geschiedenis terwijl het nog volop plaatsvindt? Daarnaast is het wel van alle tijden, er zijn al eeuwenlang mensen onderweg doordat thuis geen thuis meer kan zijn. Ik hoor of lees graag de juryrapporten over bijv. Kinderen van ver en Misjka, dat terecht een Gouden Griffel kreeg toegekend en de Boon 2023.

De onmogelijke eindvraag: wat is de voorspelling voor de winnaar van de Archeon Thea Beckmanprijs 2024 en de Jonge Beckman?
Er zijn zes mooie titels genomineerd en een absolute voorkeur heb ik niet. Een jury maakt een afgewogen keuze en je zal het maar mogen of moeten doen. Een paar favorieten heb ik wel, dat zal vast duidelijk naar voren zijn gekomen uit de besprekingen. Wat ik vooral ontzettend fijn vind dat er aandacht is voor deze mooie waardevolle boeken die je niet overal op de bekende lijstjes of in krantenrecensies tegenkomt. Oké, drie van de shortlist zal ik noemen: Suikerland, Koningsspel en
De ware geschiedenis van Dancing Buffalo.

Zaterdag 14 september 2024 zijn in Museumpark Archeon de winnaars bekendgemaakt:
Thea Beckmanprijs 2024 volwassen jury: De reis van Manie Schaafijs van Zindzi Zevenbergen en Hedy Tjin (De Harmonie)
Thea Beckmanprijs 2024 jonge jury: Suikerland van Henna Goudzand Nahar en Renate Siepel (Querido)
de Jonge Beckmanpluim: Koningsspel van Linda Dielemans en Sanne te Loo (Leopold)