Dolf Verroen – Oorlog en vriendschap – Als oorlog echt is

Het was echt oorlog.
Een kamer vol.

In februari is ‘Oorlog en vriendschap’ in een mooie hardcoverversie uitgegeven. Eerder werd dit kleine doch grootse verhaal als Kinderboekenweekgeschenk uitgedeeld in 2016. Eén van de mooiste geschenken ooit. De verfijnde tekeningen van Charlotte Dematons geven de sfeer van het moment duidelijk weer.

In honderd bladzijden worden vele facetten van de vijf jaar oorlog belicht. In korte zinnen en hoofdstukken lezen we over Joop, een gewone Nederlandse jongen met brilletje en o.a. Jaap, Irma, Rinus, Wijntje en Kees. Kees is de vriend van Joop maar is bij hem thuis niet gewenst. Bij Rinus thuis hebben ze een fietswinkel, later in het verhaal wordt voor de lezer duidelijk dat zijn ouders NSB-ers zijn. Over de Joodse Irma lezen we in de eerste zinnen: We wisten niet dat ze van school moest. Alle kinderen ongeacht afkomst of laag van de bevolking zaten bij elkaar in de klas.

De verschillende onderwerpen kunnen door een enkele zin of woord aan de orde komen. Bijv. de collecte voor de Winterhulp, het plaatsvinden van een razzia, hongertochten, het verschil tussen een toen ‘gewone’ school of Joodse school, inkwartieren, onderduiken, voedselbonnen, het verduisteren voor V1-raketten, Zweeds wittebrood of een schaar uit zijn zak en begon te knippen. Enige voorkennis bij het lezen kan handig zijn tegenover dit verhaal samen lezen en bespreken zorgt ervoor dat er enorm veel geleerd kan worden.

De vriendschap in deze uitgave werd eerder aangestipt in ‘Als oorlog echt is’ uitgegeven in 1991, ook bij uitgeverij Leopold, en is uitgewerkt in ‘Oorlog en vriendschap’ waarin Jaap zijn buurjongen is i.p.v. zijn broer. Een vriendschap in een oorlog waarbij iedere keer goed of fout een rol speelt en heel veel dingen in onbepaalde tijd ineens anders kunnen zijn.

Hoe actueel dit verhaal nog steeds is, blijkt al uit het begin. Als plots een groep mensen iets niet meer mag, is daar een heel proces aan vooraf gegaan en een zaak van iedereen.
Ze mocht ook niet meer in de bibliotheek, het zwembad, het park of de bioscoop. Overal stonden of hingen opeens bordjes ‘Voor Joden verboden.

‘Oorlog en vriendschap’, een bijzondere vriendschap tussen de ontroerende Joop en klasgenoot Kees in oorlogstijd. Een vriendschap die een oorlog overleeft ondanks alle verschillen die door volwassenen zijn veroorzaakt. Ik ben nog steeds je vriend.
Een mooi aan te raden indrukwekkend verhaal voor kinderen vanaf ong. 10 jaar.

Dolf Verroen, Oorlog en vriendschap, illustrator Charlotte Dematons, Leopold, 2020, 96 blz., 9789025879020