door Veiligheid, weerbaarheid, internationale spanningen, cyberaanvallen; het zijn veel gehoorde termen in de nieuwsberichten.
Wat houden ze in en wat moeten we er mee of tegen? Laatste jaren hebben meerdere mensen met kennis van zaken (adviseurs werkzaam in de overheid, hoogleraren aan kennisinstellingen, (oud-)militairen, (oud-)diplomaten, correspondenten) boeken uitgebracht over veiligheid en weerbaarheid. Wat vrijwel altijd naar voren komt, is dat deze zaken niet alleen georganiseerd moeten worden door de overheid, maar ook door het individu en kleine gemeenschappen.
Het kan op individueel niveau comfortabel voelen om weg te kijken en je te richten op je gezin bijvoorbeeld, maar volgens meerdere auteurs is het geen keuze meer om jezelf niet op z’n minst te informeren over continentale conflicten. Ook een veel gehoorde uitspraak is ‘ik ben tegen wapens’, maar ook dat is geen excuus om niet te zorgen voor een noodpakket en/of bij te dragen aan collectieve veiligheid. Enkele boeken op deze pagina laten zien dat je ondanks een pacifistische instelling toch bij de Politie, Defensie of ander beroep in de veiligheidssector kunt werken.
Sterker nog: een militair of politieagent in spe die tijdens de keuringsrondes laat blijken graag met wapens te werken en geweld te verheerlijken, krijgt geen aanstelling.
Kennis van o.a. de internationale verhoudingen en het internet is onontbeerlijk. Hoe erg zou het namelijk zijn als bijvoorbeeld daadwerkelijk het land platgelegd wordt en we dan moeten concluderen ‘hadden we maar iets gedaan toen het nog kon’? Oftewel: voorbereiding op scenario’s die hopelijk nooit zullen uitkomen is de beste strategie.
Op Lezersgoud zijn meerdere boeken te vinden die aan een of meerdere van deze onderwerpen raken; nu maar eens in een overzicht gezet. Er liggen tevens nog boeken om gelezen te worden op de stapel. Dit overzicht is dus verre van volledig. De ons nu bekende titels worden onderaan het artikel genoemd en te zijner tijd uitgebreider beschreven.
Mocht iemand aanvullingen hebben, mail dan naar lezersgoud@gmail.com. Dat geldt ook in het geval je delen van deze pagina wilt overnemen, er rust uiteraard auteursrecht op deze site.
Geopolitieke duiding en algemene achtergrond
Journalist Sander Heijne bekijkt de werking van de democratieën in de wereld door een kritische bril. Wat gaat er nu verkeerd waardoor kiezers zich niet gehoord voelen door politici en waarom lukt het het parlement niet om grote kwesties op te lossen? Vooral kijkt Heijne naar de toekomst. Wat moeten we nu veranderen om de democratie werk- en leefbaar te houden? De meeste stemmen gelden niet is een boek dat langer meegaat dan één stembusgang.
Carolien Roelants ontwart het Midden-Oosten in Wereld in wanorde. Per hoofdstuk behandelt ze enkele landen en besteedt ze aandacht aan revoluties, wapenhandel en vluchtelingen/mensenhandel, waarvan West-Europa gevolgen van merkt of zelf in betrokken is. Handboek om een deel van de wereld beter te begrijpen.
Willemijn Aerdts schreef met Diensten met geheimen een boek voor iedereen met gezonde interesse in de werking van de Nederlandse diensten AIVD en MIVD. Wat zijn hun taken, hoe zijn de diensten gevormd, wat zijn de wettelijke kaders en hoe is het toezicht vormgegeven? Zinnig geheim in plaats van geheimzinnig: het is nodig. Met afkortingen- en bronnenlijst.
Historicus René van Stipriaan duikt in Afscheid van het oude Nederland in het politieke landschap van Nederland van de afgelopen vijftig jaar en duidt de populistische tendens. Kennis van politiek is noodzakelijk om te begrijpen waarom beleid op een bepaalde manier wordt gemaakt/uitgevoerd en hoe dat mede jouw wereldbeeld vormt. Ook breekt hij een lans voor een Europees internet.
Klimaatgeneraal van Tom Middendorp is het eerste boek dat klimaatverandering vanuit de veiligheidskundige sector beschouwt. Achterin het boek staan een verklarende afkortingenlijst en een uitgebreid notenapparaat: het boek is zowel voor “gewoon” geïnteresseerden als academisch onderlegde lezers geschreven.
De gevolgen van klimaatverandering in missiegebieden komen aan bod, net als de daden van individuen (meer thuiswerken bijvoorbeeld) en de Defensie-organisatie.
Experts Martijn Kitzen en Tim Sweijs laten zien hoe oorlogvoering zich in razend tempo ontwikkelt door de snelle verspreiding van nieuwe wapens, technologieën en strategieën. Maar de sleutel tot een betere bescherming tegen 21e-eeuwse uitdagingen ligt in een dieper begrip van het karakter van toekomstige conflicten. De oorlog van morgen beschrijft hoe, wanneer, waar en met welke middelen de toekomstige oorlogen worden gevochten, en analyseert hoe wij ons daarop kunnen voorbereiden.
Jos de Groot geeft in Veldheren samen met generaals buiten dienst Mart de Kruif en Peter van Uhm antwoord op de vraag hoe oorlog werkt. Welke voorwaarden zijn noodzakelijk voor het ontstaan van een oorlog en wanneer leiden spanningen niet tot oorlog? Welke vaste patronen zie je in het verloop? Ze putten hiervoor uit hun rijke persoonlijke verhalen, de recente ontwikkelingen in voornamelijk het Midden-Oosten en Oekraïne en de geschiedenis.
Digitale veiligheid
Een goede praktische handleiding voor cyberveiligheid op persoonsniveau is Ik weet je wachtwoord van techjournalist Daniël Verlaan. Wat is de noodzaak van een lang wachtwoord voor je e-maildienst en hoe weer je je tegen ransomware? Met goede basisuitleg van digitale criminaliteiten en basisregels die iedere internetgebruiker in acht zou moeten nemen.
Dieper ingaan op de werking van het internet en de rol van Nederland als internetknooppunt doet journalist Huib Modderkolk in Het is oorlog maar niemand die het ziet. Over hoe er hobbyhacks plaats konden vinden op grote bedrijven en grote hacks kritieke infrastructuur kunnen uitschakelen. Waarom de overheid doordrongen moet zijn van digitale veiligheid en dit moet omzetten in regeringsbeleid.
Weerbaarheid
In Mentale kracht gaat oud-commando Dai Carter dieper in op de elementen waar mentale kracht uit bestaat: weerbaarheid en veerkracht. Zijn verhaal is gebaseerd op zowel eigen ervaringen als wetenschappelijke psychologische onderbouwing. Hoe iemand zichzelf mentaal versterkt is aan de persoon zelf, maar hij geeft daavoor wel aanknopingspunten op fysiek, cognitief, spiritueel en emotioneel vlak.
Voormalig Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp laat in De vredesparadox verschillende malen de boodschap vallen dat iedereen een rol heeft in het weerbaar krijgen en houden van een samenleving. Vele eraan verwante onderwerpen worden uitgelegd: cyberverdediging; een sterke krijgsmacht die stabiliteit wil waarborgen en conflicten wil voorkomen; het Nationaal Plan Ruimte voor Defensie; belang van sociale steun; investeringen in UxS (Unmanned ground/water/aerial Systems); scenarioplanning; overlevingslessen toegepast op de huiselijke situatie.
Levensvuur is het verhaal van Imthorn zelf, soms rauw en hard, soms eerlijk over zijn handelen en relaties met anderen, soms onverwachts mooi. Het is een persoonlijk verhaal over een marinier die ook echtgenoot en vader wordt, waarbij de auteur soepel de verbinding met iedere lezer legt en er zo een breder verhaal van maakt. Aansprekend voor zowel mensen die in/met de militaire wereld werken als die er niet mee bekend zijn.
Nog meer lezen, mogelijk later op Lezersgoud:
Anne Applebaum, Autocratie bv
Berthold Gersons, Als een ramp ons raakt
Huib Modderkolk, Dit wil je écht niet weten
Timothy Snyder, Over vrijheid
Koen Debeuf, Wat je moet weten om het Midden-Oosten te begrijpen
Rob de Wijk, Het nieuwe ijzeren gordijn
David van Reybrouck, De wereld en de aarde
Sander Aarts, Missie mindset
Ray Klaassens, Je bent wat je doet
Giuliano da Empoli, Het uur van de wolven
Andere media
De podcast Veldheren behandelt regelmatig vragen over veiligheid en weerbaarheid op nationaal niveau.
De speciale podcastreeks ‘Boots on the Ground’ die de Koninklijke Landmacht i.s.m. Scherpschutters maakt, werpt licht op de zaak met kenners vanuit de Defensieorganisatie.
In de podcast Het digitale front onderzoeken ondernemer Dave Maasland en techjournalist Harm Teunis wat er aan techontwikkelingen speelt in de digitale wereld.
De documentaireserie van Huib Modderkolk Niemand die het ziet. Uitgezonden door de NPO, terug te vinden op NPO Start.
Er is tevens een dossier met hetzelfde thema voor kinderen gemaakt. Bekijk het hier.
