door Mam, ik denk dat het beter is als we elkaar een tijdje niet zien.
Een zin in het eerste hoofdstuk die vragen oproept. Een zin die je laat doorlezen in een verhaal wat makkelijk lijkt te lezen en eerst beschrijvend lijkt. Lijkt, want hoe verder je komt hoe meer je als lezer meegenomen wordt in de levens van de hoofdpersonen. Het ongemak komt boven. Je ontdekt lijnen, een patroon in disfunctioneel gedrag, een ondergaan en doorgaan, voornamelijk achter de voordeur.
Heleen hoort de beleefd uitgesproken zin van zoon Jonah verbijsterd aan. De enige zoon van Heleen en overleden man Emile die onlangs zijn dertigste verjaardag vierde. Waar komt deze reactie vandaan? Wat is hier gebeurd? Wat is de oorzaak?
Afwisselend lees je uit verschillend perspectief. In afgepaste fragmenten wordt informatie gegeven over vroegere gebeurtenissen en eerdere relaties, alsof je per scène een stukje van de puzzel krijgt aangereikt.
De delen m.b.t. het huwelijk tussen Heleen en Emile geven mogelijk inzicht in gedrag. Maar is het karakter van deze met narcistische trekjes vertonende en soms weer attent lijkende echtgenoot genetisch bepaald of heeft hij een voorbeeld gehad dat vervolgens wordt opgepakt door zijn kind? Een kind dat zijn vader bij de voornaam noemt in plaats van dat hij papa zegt. Een kind waarover bij voorbaat al werd gezegd dat Heleen ervoor moest zorgen. Waarom bleef zij hangen in deze relatie? Is het economisch afhankelijk zijn een reden?
De geschiedenis lijkt zich te herhalen wanneer Floor zwanger is en een kleinzoon wordt geboren. Zij vindt een luisterend oor bij Heleen. De lezer bekruipt ineens een gevoel of de rol van juist Heleen van invloed is m.b.t. de relaties van Jonah. Is hij slachtoffer door het verleden? Is hij verwend? Of projecteert hij wat hij heeft gezien?
Want het was geen incident, het was een patroon, en door de waarheid voor elkaar en henzelf te herschrijven, zich ervan te overtuigen dat dit alles was wat er gebeurd was, kon ze verder.
De vicieuze cirkel waarin levens met psychologisch geweld gevangen blijven, lijkt willens en wetens niet doorbroken te willen worden. Of mist men gewoonweg de vaardigheden? Vele vragen en gedachten worden aangedragen in een vlot lezend boek door de toegankelijke schrijfwijze. Een gedeelte uitleg is niet saai maar toevoegend en verduidelijkend voor een inkijkje in verstoorde relaties. Het makkelijk ogende snel lezende proza aan het begin sluipt geleidelijk aan naar een onvermijdelijk doorlezen in treffende woorden die raken tot aan het eind: over mensen met alledaags geweld die je gewoon kunt kennen.
De man die hij had kunnen zijn, zat in dat jongetje met zijn smekende blik verscholen. De chaos en de onberekenbaarheid van zijn ouders dwongen hem het lieve jongetje te vermoorden en te vervangen door een geharnaste, onaanraakbare god.
Deze trieste indringende verhalen zouden er niet moeten zijn, een stevige helpende hand is nodig om de cirkel te doorbreken voor kwetsbare mensen en mensen die vele gezichten hebben.
Eva Keuris, Alledaags geweld, Prometheus, 2023, 216 blz., 9789044636956
