door Een prentenboek waaraan je blijft denken. Het staat maanden in je zichtveld, pakt het eens op, leest een bladzijde en er gebeurt weer iets. Gedachten gaan vanzelf. Soms alle kanten op waardoor het boek blijft staan en je vervolgens verder bladert tot het eind en opzoekt wat je erover hebt geschreven: niets. Waar waren de gedachten gebleven? Nergens? Wat zijn gedachten eigenlijk?
Noor vraagt zich hetzelfde af in dit prachtig geïllustreerde verhaal. Een filosofisch verhaal waarin associërend door Noors vragen en antwoorden van de blauwe kat nagedacht wordt over wat ‘gedachten denken’ is. Vragen ontstaan ongevraagd over wat, hoe en waarom, waardoor vervolgens alle zintuigen en emoties aan bod komen.
Niet alles wordt zwaar opgevat, er is ook ruimte voor spel en ontmoeting waardoor gedachten ertussendoor glippen, of dat nu thuis, op school of in de natuur is. Maar soms komt een eerdere gedachte ineens heviger op de voorgrond of overvalt je een nieuwe doordat je iets meemaakt. Noor geeft aan dat je soms niet eens weet wat je denkt en soms denk je dat je iets weet. Hoe raak is dan de zin: ‘Weten en denken zijn familie, maar geen vrienden.’
Gedachten denken is één maar wat gebeurt er als jij een gedachte wílt hebben, een gedachte ongevraagd blijft terugkomen of juist een gedachte wilt vasthouden? Helpt opschrijven tegen vergeten? Door het laatste zal vervolgens de vraag bovenkomen ‘wat is vergeten?’ Mooi is dat het verhaal niet bij ‘het hoofd’ als gedachtenopslag blijft. Andere voorbeelden worden gegeven waar je gedachten kunt krijgen of vinden. De plaatsen waar door mensen over gedachten wordt gediscussieerd waardoor er iets met gedachten wordt gedaan. Een prachtige conclusie: ‘Dan wordt denken doen.’ en kun je weer van vooraf aan beginnen. ‘Geestig’ goed dit bijna gedachteloos spelen met taal en gedachten.
De illustraties van Hanneke Siemensma zijn zowel krachtig als teer en van een bedrieglijk eenvoudige schoonheid. In enkele doordachte potloodlijnen, een boze gedachte in houtskool of een blauwe jurk in vermoedelijk vetkrijt wordt zoveel verbeeld en gedachten aangegeven. Het doorlopende omslag geeft mooi weer door de vogels hoe gedachten overvliegend kunnen komen en gaan. Of binnenvliegen door erbij te tekenen zoals Noor doet hoe en je ze vast zou kunnen houden. De schutbladen zijn een verhaal op zich hoe mens en dier bewegen en zich kunnen verhouden tot elkaar in de natuur. Het vergeten wordt vrij zwart en dreigend neergezet met een enkele kleurenstip, Noor zit spelend aan de zijlijn en binnen het zwart lijkt nog een figuur zich staande proberen te houden. Ineens komt de gedachte boven dat even gedachteloos zijn ook zomaar een blij en tevreden gevoel kan geven. Het tegendeel wordt echter gedacht waardoor illustraties nog meer te denken geven binnen de bestaande tekst. De tekst die met reden in zowel zwart als blauw is afgedrukt binnen een algehele mooi verzorgde vormgeving.
Het voorkomen en vinden van gedachten op andere plaatsen is prachtig zowel meer abstract als tastbaar neergezet. Intussen zie je de blauwe kat overal speels tussendoor glippen. Soms achterna gezeten door een hond, dan weer benard zittend in een boom of struinend langs de waterkant. Maar ook een ander figuurtje in blauw gaat als een schaduw met Noor mee doorheen dit kunstwerk. En altijd vogels die heen en weer vliegen.
Een prachtig ingenieus prentenboek dat een verhaal bevat dat op vele manieren kan worden ingezet, het is kunst in en met filosofie en poëzie. Een tijdloos verhaal waarmee en waarover je veel gedachten kunt denken.
Annelies Beck, Gedachten denken, illustrator Hanneke Siemensma, Querido, 2022, 40 blz., 9789045126821
