Joke van Leeuwen – Mijn leven als mens

Een roman van Joke van Leeuwen staat garant voor een bijzondere leeservaring. Ook deze ‘Mijn leven als mens’ waarin je als lezer geen exacte tijd of plaats krijgt. Omgeving en decennium zijn echter wel te duiden door enige woorden of uitspraken, zoals ook in ‘Feest van het begin’ en ‘Hier’. Eveneens zijn de thema’s divers. Ieder werk bevat een personage waarvoor geen plaats lijkt te zijn op deze aardbol. Lijkt, want waarom moet een mens lijken op die ander? Moet je tot een groep behoren, mag je jezelf niet zijn, zijn vragen die vanzelf boven komen in het eerste deel van het verhaal wanneer Dinka op de basisschool zit en een boek met mooie versjes in handen krijgt. Iets moois is een cadeau en een cadeau mag je houden. Doorgeven is moeilijk als jouw gedachtegang niet dezelfde is en als weghalen wordt ervaren. Hechting en loslaten speelt een rol. Ze ontmoet Mier.

Dinka is de hoofdpersoon en is doodgegaan. Ze beschouwt, reflecteert, benoemt wat was en komt met aan haar zijde het hervonden zusje Dinksa, met s, vanuit een voorportaal in het hiernamaals. Je leest in poëtische leesbare zinnen over het leven van Dinka als mens met iets dat naar een lach neigt of met een ongemakkelijk gevoel door het onbekende absurde. Bevreemdende fantasie t.o. een realistisch nadenken. Het loslaten van het aardse leven in de wachtruimte.

Door de perspectiefwisselingen tussen een Siamees zusje en een gewild-vervangend ‘zusje’ loop of rijd je mee op bekende aardse wegen. Beleef je een zonsverduistering of de tijd van een komende eeuwwisseling. Dinksa blijft aanwezig in Dinka haar eenzame leven ondanks dat zij nooit werkelijk in Dinka haar leven was.

Het was mijn leven,’ zegt ik, ‘niet het jouwe. En als jij levend was gebleven, was mijn leven anders geweest. Nu was je er door niet te zijn.

Dinka komt niet los van haar, zowel fysiek als mentaal, mede door haar moeder. Ze moet opboksen tegen een afwezige, mag nooit iets fout doen. Ze draagt altijd een litteken met zich mee.
Een litteken dat ze deelt met Mier. Een vriendschap op jonge leeftijd verdiept zich na een stille periode in meer een liefdesrelatie. Mier die een andere sociale en problematische achtergrond heeft, maar ook alleen is en het alleen-zijn niet meer moet leren.

Een ander aspect is het verschil in zienswijzen van de ouders ten aanzien van het tijdsbeeld. De vader is de grootverdiener op de bovenste etage in een gebouw van staal en glas met dure etentjes en torengerechtjes. Moeder gaat op in wat als alternatieve zweverige activiteiten worden gezien in het licht van de nieuwe eeuw. Dinka zoekt haar eigen weg. Is een losgesneden eenling in gedachten en handelen die zoekt naar geborgen warmte, juiste keuzes en volwassenheid.

Een ontdekkingsroman vanuit een bijzonder plaatsperspectief waarin de hoofdpersoon op zoek gaat naar zichzelf, naar de ontdekking van karakter, de ontwikkeling van een leven en de herinnering aan het opgroeien wordt bezien waarbij het begin ook het einde is.

Hoe belangrijk is het dat een mens in het leven wordt gezien:
Waarom heb je míjn naam niet gezaaid, ik bén er!

Joke van Leeuwen, Mijn leven als mens, Querido, 2021, 196 blz., 9789021426433