Koos Meinderts – Kuik en Vark

‘Er was eens…. een verhaal. – Een verhaal dat ongeveer begint, niet verder gaat en ook niet afloopt.’

‘Kuik en Vark’ zitten op een bankje. Gewoon, zomaar. Het is stil. De ene verveelt zich. De ander is volmaakt gelukkig.
Vark kan geen genoeg krijgen van de stilte, de zon, een grasspriet, van het niets.
‘Heerlijk! Vark kan er geen genoeg van krijgen. Hij steekt een grassprietje in zijn mond en zegt met een zucht: ‘Wat ben ik blij dat ik er ben!‘ Kuik snapt niets van het ‘heerlijk’. Wat wordt er gemist door Kuik? Gezucht en gepraat over en weer, de stilte is verdwenen. Kuik wordt dan maar gevraagd een verhaal te vertellen: ‘Er was eens….‘. Helaas, Kuik is het verhaal vergeten. ‘Eeuwig jammer’ vindt Vark. Dan zit er maar een ding, op zoek naar het ‘Vergeten Verhaal’.

De twee vrienden wandelen van de ene naar de andere bewoner op zoek naar dit Vergeten Verhaal. Voordat ze kunnen vragen of een bewoner een dergelijk verhaal kent, treden ze op als een soort weldoeners. Overal is een klusje te klaren of is er hulp te bieden bij ongelukken, terwijl opschieten geboden is want voor je het weet is een vergeten verhaal voor altijd uitgegumd.

Intussen lees je dat een sprookje geen vergeten verhaal kan zijn, want iets met een bekend lang-en-gelukkig einde. Een leuke is ook een Vergeten-Verhalen-Spook waarin verzonnen verhalen in een laken zitten. Hoe je een verhaal kan typeren wordt ogenschijnlijk achteloos meegegeven, als ook allerlei duidingen tot het abstracte begrip tijd.
Door enkele zinnen kun je een oefening in luisteren en of begrippen oppakken. ‘Knarsend en piepend scharniert de kasteeldeur open. ‘Ook al zo’n mooi geluid, ‘ zegt Vark.’ of ‘de rivier murmelt en lispelt onverstaanbaar verder.‘ Zou een vergeten verhaal een hoorspel kunnen zijn?

Aan fantasie geen gebrek in alle verhalen en een activiteiten rondom taal worden aangereikt. Men pakt een laken en er ontstaan lieve, grappige, droevige, spannende of doemen er een vergeten verhalen op? En dat allemaal in een verhaal dat toen onder de huidige noemer ‘beginnend lezen’, want avi5, werd uitgegeven. De woordenschat vliegt vanzelf rond als ook diepere, filosofische gedachten: ‘Kunnen wij ook vergeten raken?‘
De vriendschap tussen Kuik en Vark laat je nadenken, glimlachen en met ‘stukjes en beetjes‘ zinnen voorlezen op weg naar niet alleen het vergeten verhaal, maar ook echtgebeurde, stomme, vervelende, slaapverwekkende en meer typeringen. En soms heb je een verhaal van weinig woorden. Eén ding is zeker: in verhalen kunnen alle 26 letters van A tot Z zitten en ‘kun je alle woorden maken die je maar wilt‘. Het pak lettervermicelli als een letterdoos, nog steeds verkrijgbaar in de supermarkt! Om zelf spelenderwijs, samen kokend of etend je verhaal te maken.

Een ontroerend en actueel blijvend verhaal met betrekking tot een vooroordeel staat bijna aan het eind. Kuik en Vark hebben bijna de moed opgegeven om het vergeten verhaal te vinden. Ze moeten wachten ‘tot de wind draait, dan komt het verhaal vanzelf naar ons toe gewaaid.‘ Een doordenker. Iemand, Vreemde Eend, uit andere (wind)streken helpt hen door ‘heimwee-taart‘ een verhaal te vinden. Of is het een verhaal om nooit te vergeten?

Geen vergeten verhalen, tijdloos. Ze worden verzameld door het jaar heen voor de tijd waarin deze ‘vergeten verhalen’ worden opgediept. Een voorraad kunnen aanspreken voor genietend kunnen lezen met een denker en een lach is een gelukzaligheid.
Het jaar 2024 begon met Lucas in de sneeuw, het laatste boek van 2024 is Kuik en Vark. Zelfde schrijver, zelfde illustrator.

= . = . =. =

Er zijn momenten dat ieder (nieuw) boek opgepakt boek wordt teruggelegd wordt op die altijd hoog blijvende stapel ’te lezen’.
Dan is het tijd om een greep te doen uit werk van schrijvers waarvan je zoveel als mogelijk verzamelt. Even geen intensief ‘recensielezen’. Om de paar maanden lijkt dat voor te komen, dat gebeurde ook eind 2024, je scrollt eens door ‘concepten’, ziet Kuik en Vark nog liggen en je leest weer met een glimlach. Wat een geweldig stel.
Waarom kennen zo weinig lezers-van-nu dit duo? Ze roepen om een herdruk/uitgave/alle verhalen/omnibus, wat dan ook. Ik kijk uit naar een ‘feestelijke bijeenkomst‘ waar ‘we dan eindelijk het Vergeten Verhaal‘ horen. Zou Liegbeest dan ook van de partij zijn en het zo stil zijn dat je ‘een vlinder zijn vleugels kon horen dichtvouwen‘ als Koos voorleest? Kuik en Vark van Koos Meinders & Annette Fienieg hebben alvast wél een plek op Lezersgoud.

Koos Meinderts, Kuik en Vark, illustrator Annette Fienieg, Ploegsma, 1997, 60 blz., 9789021613000