Lieve Joris – Hildeke

Prachtige ode

‘Mijn kruisje’ noemde mama Hildeke, en ook wel ‘mijn zorgenkindje’. Uit dit mooie verhaal werd zij in het gezin Joris vooral liefdevol ervaren als degene met ‘een zingend hartje’.

Als je eerder werk van Lieve Joris hebt gelezen, trekt een boektitel ‘Hildeke’ als vanzelf de aandacht. In ‘Terug naar Neerpelt’, de familiegeschiedenis waarin het voornamelijk draait om zoon en broer Fonny lees je ook over Hildeke, één van de negen kinderen Joris.
Fonny was verslaafd, deze zus heeft het syndroom van Down en daarmee wordt een andere kant van zorg belicht.

Het boek is in twee delen opgedeeld. Het eerste gaat over ‘De schepper’ zo vader Joris zich placht te noemen. Het tweede spitst zich toe op het verzorgen van Hildeke na vaders dood. De titel zou de verwachting kunnen scheppen dat het boek alleen over de zus van Lieve Joris gaat, maar om Hildekes levensverhaal in de juiste context te zien is de keuze om te beginnen met de periode van zorg voor hun vader en daarmee ook allengs meer voor hun zus een logisch keuze. In terugblikken, soms in enkele woorden, herken je fragmenten uit ‘Terug naar Neerpelt’ of wordt duidelijk wie wie is in deze familie waarin ieder zijn of haar eigen plaats en verhaal heeft.

In pure taal met Vlaamse woorden die absoluut te begrijpen zijn uit de context, lees je over de tijd na het overlijden van moeder Joris en vader die achterblijft. Een citaat van Jacques Brel treft. De tijd waarin door thuiszorg het huis op een duiventil of café lijkt, een opname in een verzorgingshuis voor vader onafwendbaar is door dementie. Herkenbare situaties worden beschreven. De ene keer kom je voor gezelschap, de volgende keer is er door één vergeten handeling weer een bezoek vol van zorg en regelen. Ook de verrassende woorden en opmerkzame momenten blijven de Jorissen ervaren, bijv. ‘Vroeger zat ik daar’, ‘Dat ben ik nog.’ en ‘Gij zijt ne lieve.’ Of het vragen of ‘de paperassen’ in orde zijn en je lieve oudje voor het moment weer gerust is.

Intussen is de ontmanteling van het ouderlijk huis gaande – de doos met sleutels -, de plaats waar Hildeke was als zij niet in de instelling verbleef. Haar broers en zussen omarmen haar, evenals de kinderen ervan door familieweekenden te organiseren op allerlei plaatsen of door uitjes per persoon.
Zij heeft er altijd vanzelfsprekend bij gehoord, ging overal mee naar toe. Lange tijd overnachten ze nog met haar in het huis. Lieve hoopt haar daardoor beter te leren kennen, door de in het buitenland doorgebrachte tijd heeft ze veel gemist van het dagelijks leven van Hildeke. Na enige tijd blijkt dat ook bij haar het proces van dementie gaande is en mantelzorg een steeds grotere plaats inneemt. Het is triest en tevens mooi hoe er zo waardig mogelijk afscheid wordt genomen.

Een mooi invoelend, eerlijk en respectvol geschreven familieverhaal waarin een aantal onderwerpen met enkele rake woorden richting politiek, zorg en kerk worden aangekaart. Een verhaal dat ontroert, herkenning geeft, een lach kan geven, maar ook laat nadenken: ‘Ze praat nog in pakketjes van hooguit vijf woorden.’ Prachtige vlotlezende ode aan Hildeke.

De omslagtekeningen zijn van Hildegarde Joris.

Lieve Joris, Hildeke, Atlas Contact, 2022, 140 blz., ISBN 9789045046969