door Zorgvuldige kakofonie in je hoofd
Hoe zet je journalisten zodanig onder druk zodat ze met hun werk stoppen? Sasja Filipenko’s tweede in het Nederlands vertaalde roman Hetze vertelt hoe de rijke zakenman Slavin de journalist Kwint laat terroriseren. Als je in Rusland geld en macht hebt, kun je gemakkelijk mannetjes voor je laten werken en zelf verdergaan met je corrupte zaken.
Het verhaal an sich is origineel, omdat veelal eerder wordt geschreven over journalisten die Rusland al verlaten hebben of gevangengenomen zijn dan de treiterij vooraf, maar Filipenko zorgt er ook door de opbouw van het boek voor dat je het niet snel vergeet: het is namelijk geschreven in de vorm van een sonate. Dat hoef je niet zelf op te zoeken aangezien hij die uitleg bij elk (muziek)deel geeft, maar de in muziek geïnteresseerde medemens vindt zichzelf al snel terug op YouTube. Omdat je in een boek de muziek niet letterlijk hoort maar de tekst voor je ziet, was de gedachte aan een theaterstuk niet ver weg.
Geluid is belangrijk in Hetze. Kwint kan er niet door werken; de zoon van de zakenman kan door scheldpartijen niet meer goed voetballen; met gefluisterde woorden verraadt hij vervolgens zijn vader. Het verhaal van de intimidaties wordt overigens uit de doeken gedaan door de broer van een cellist die zich voorbereidt op een optreden en daardoor Bach teleurstellend speelt.
De personages hebben over het algemeen korte hoofdstukjes, waarna de auteur rustmomenten inlast. De tekst gaat van andante naar allegro waarbij de kakofonie fortissimo in je hoofd weerklinkt tot er op het eind ‘rust’ op papier staat. Dit verhaal is ten einde, maar de werkelijkheid niet. Een scène in het begin van een boek is eerst duidelijk dystopisch van aard, maar door een minieme verwijzing op de laatste bladzijden besef je ineens dat (Wit-)Rusland steeds meer die kant op gaat. Niet voor niets woont de auteur tegenwoordig in Zwitserland.
Filipenko zelf leidt op de site van uitgeverij Meridiaan het boek voor de lezer in, zoek de video zeker even op en lees vooral Hetze.
Met de complimenten voor Jan Lodewijk Eshuis die het voortreffelijk vertaald heeft.
Sasja Filipenko, Hetze, vertaling: Jan Lodewijk Eshuis, Meridiaan, 2023, 256 blz., 9789493169869.
