De waarschijnlijkheid van alles – Sarah Everett

Je mag best bang zijn, Pit. Maar richt je aandacht op wat je óók bent: hoopvol, sterk, blij, geliefd. Een bofkont.

Er is 84,7% kans dat de asteroïde AMPLUS-68 binnen vier dagen op de aarde neerstort. Dat heeft Kemi Carter (11) berekend. Met haar familie maakt ze zich klaar voor de komst van de asteroïde. Anderen gaan door met werken, naar school gaan en eten in restaurants, waarom? Wat is er (nog) belangrijk als de wereld over een paar dagen vergaat? Kemi maakt een tijdcapsule met daarin dierbare voorwerpen van ieder familielid, zodat er altijd iets van haar familie zal blijven bestaan.

De interesse voor kansrekening en wetenschap heeft Kemi van haar vader meegekregen. Met feiten en statistiek begrijpt ze de wereld beter. Het analyseren van vraagstukken maakt haar rustig en daarom gaat ze op zoek naar hét puzzelstukjesantwoord op de vraag waarom iedereen zo bang is voor het einde van de wereld. Alleen valt dat niet te berekenen. De angst, paniek, onwetendheid, blijheid en onrust van de anderen is voelbaar, maar je voelt het terugkeren van de rust als Kemi iets feitelijk opschrijft in haar rustgevende pinguïnschrift.

Naar aanleiding van de ‘losse dingen doos’ van nicht Colette begint ze met haar tijdscapsule, want verschillende voorwerpen doen je aan verschillende mensen denken, aldus Colette. Ze vraagt iedereen om een geliefd voorwerp, maar bij haar vader blijkt dat moeilijker te zijn, wat is zijn Grote Liefde? Haar vader weet het ook niet zo snel: Ik denk dat je bestaat uit alle mensen en dingen die je lief zijn.

De schrijfstijl van Everett is vlot, beeldend en invoelend. Het ruikt thuis naar verdriet en daarom is de tijdcapsule een welkome afleiding, net als vriendin Daya die ALTIJD IN CAPSLOCK PRAAT. Het zorgt enerzijds voor een gevoel van weemoedigheid, omdat nieuwe herinneringen niet gemaakt zullen worden. Anderzijds zorgt het juist voor het ophalen van leuke en fijne herinneringen. De capsule verbindt en zegt iets over de band tussen mensen of iemands karakter. Niet alleen de grijpbare dingen, maar ook het ongrijpbare zoals lachrimpels of huilen tijdens het lachen.

De plottwist in het verhaal slaat in als een meteoriet. Zodanig dat je deze bladzijde nog eens leest en misschien wel een stuk terugleest om te kijken of je iets gemist hebt. Onderhuids voelde ik dat er iets aan zat te komen, want waarom lijkt zij meer gefocust te zijn op haar vader? En waarom is iemand in deze laatste dagen op zoek naar haar ouders? De vinger is er niet goed op te leggen, knap gedaan want grote voorspelbaarheid blijft daardoor uit.

De waarschijnlijkheid van alles gaat niet alleen over afscheid nemen en rouwen op verschillende manier. Het gaat ook over racisme en het wonen in een witte wijk als zwarte inwoner. Zwart zijn in een witte wijk is niet makkelijk en de gevolgen ervan ervaren Kemi en haar ouders. Moe zijn van ‘gewoon te leven en door Zwart te zijn een politiek signaal af te geven’. Het is ook iets waar Kemi over nadenkt, net als hoe het voor haar ouders zou zijn als haar overleden tweelingbroer Ty wel had geleefd en zij niet. ‘Wat als’ vragen waar niet zomaar een antwoord op is.
Je verdient een wereld waarin mensen je behandelen op grond van je persoonlijkheid en niet de kleur van je huid. En voor die wereld mag je vechten; je mag lawaai maken.

De waarschijnlijkheid van alles laat je achter met het gevoel dat het boek zich pas echt laat begrijpen als je het daadwerkelijk uit hebt. Het verhaal wordt er alleen maar mooier door. Grotere, belangrijke thema’s, maar Everett is er goed in geslaagd om dat op een mooie en niet te zware manier weer te geven. Realiteit.

Sarah Everett, De waarschijnlijkheid van alles, vertaling Esther Ottens, Gottmer, 2023, 304 blz., 9789025778224