door De aandacht wordt getrokken door een lieflijk huisje zoals uit het Grimm-sprookje van Hans en Grietje staat midden in het bos op het sfeervolle omslag waardoor een jonger kind het zal oppakken.
Het sprookjesachtige verhaal begint op het schutblad waarop twee dwarsdoorsneden van het huisje te zien zijn. Er is veel te ontdekken: een heksje, oud en grijs zit genoeglijk een boek te lezen bij haar kachel. Er hangen kruiden te drogen, je ziet haar bed met lappendeken en erboven een gevulde boekenplank. Het is een knus en lieflijk beeld waarbij ook in het keukentje en rondom de kachel veel valt aan te wijzen.
Na het mooie titelblad lees en zie je dat het heksje het huisje verlaat en oud is: ‘haar haren waren grijs, zelfs haar rimpels hadden rimpels’. Het heksje keert niet meer terug, is ze met heksenpensioen of is er iets anders gebeurd als je kijkt naar wat op een boom lijkt? Het huis blijft achter, bedekt met mos en gras en vanbinnen koud, de kachel is uit. Het lieflijke huisje is alleen.
In dit boek waarvan het verhaal is geïnspireerd op een Slavisch sprookje over Baba Yagá, gaat een toekomstig bewoner niet op zoek naar een huis, maar het huis op zoek naar een bewoner. Het huis heeft het koud in de winter en iemand nodig die haar haard aansteekt. Dit huis als hoofdonderwerp heeft een ziel en gebrek aan gezelligheid, een bewoner. Wanneer het te lang duurt gaat het huisje letterlijk en figuurlijk op hoge poten op zoek naar een nieuwe bewoner. Na veel omzwervingen en ontmoetingen met oude bekenden en vrienden gaat het huisje bijna moedeloos terug naar waar het vandaan kwam. Nog steeds koud, nog steeds leeg. En als je het niet meer verwacht gloort er licht in de duisternis. Het lijkt wel een kerstverhaal.
De kleurrijke illustraties hebben een passend sprookjesachtig karakter. Door het gebruik van aquarel en ecoline zijn de ene keer scherpe details te zien en de andere keer ontstaat een beeld met een impressionistisch tintje. Dit was eerder te bewonderen in de mooie poëziebundel ‘Hoe lief ik je heb’. Door kleurkeuze, nuances in licht en donker en compositie wordt een duidelijk beeld van seizoen of omgeving gecreëerd. Niet alleen de seizoenen zijn te herkennen, maar ook de verschillende weersomstandigheden en de veranderingen in landschap. De oplettende kijker ziet op de eerste platen de minutieuze veranderingen rondom het huisje, de poten worden subtiel steeds zichtbaarder en de schoorsteen wiebelt intussen op het dak.
De enge objecten zijn uit het oorspronkelijke verhaal weggelaten, de kraaien op het dak zijn wel gebleven en in de keuken vind je ook restanten. Waar in het eerder aangehaalde Hans en Grietje kinderen worden opgesloten ging Baba Yagá nogal wat stapjes verder, oorspronkelijke sprookjes hebben scherpe randjes. Daarom is dit fantasiehuis met lieve heksjes en andere aardige figuurtjes zo geschikt voor jonge kinderen. Ze kunnen zelf blijven bladeren en volop bekende dieren benoemen om tot slot op de schutbladen achterin de verschillen te zoeken tussen de voorwerpen van de oude en de nieuwe bewoonster. Een geslaagd tijdloos prentenboek met fantasie, warmte en veel kijkplezier voor de jonge lezer vanaf drie jaar. Een beetje magie in donkere dagen!
Sophie Pluim, Het huisje zonder heks, Ploegsma, 2023, 40 blz., 9789021684574
Voor wie meer wil weten over dit (oorspronkelijke) sprookje, deze bewerkingen:
Het huisje dat verhuisde, Virginia Lee Burton, Lemniscaat, 1973
Aleksandr Afanasjev, Sprookjes van de Baba Jaga, Christofoor, ong. 1987
Sprookjes uit de vier windstreken, verz. door Maria van Donkelaar en Martine van Rooijen, Vier Windstreken, 2008
Mussorgski’s Schilderijententoonstelling, ook in kindervertelling met cd, Gottmer, 2011
De sprookjesverteller – Russische sprookjes, Thé Tjong-Khing, Gottmer, 2020
