door Verhalen om jezelf mee ondersteboven en achterstevoren te filosoferen
De omslagillustratie laat direct al gedachten gaan over ondersteboven hangen en omgekeerd denken. De kleurstelling valt overigens als eerste op. De confetti-deeltjes geven in grootte en kleuren een typering voor te bedenken vragen en antwoorden die als een fontein aan je brein kunnen ontspruiten. Een fontein die bij open ruimte voluit kan spuien. Zit er wel een dak aan fantasie en associatie? Intussen zie je nog een zwarte kat of is dat een ander onderwerp? De mogelijkheden tot filosoferen ontspruiten kleurrijk en dan moet je het boek nog openen.
Het ‘spel’ van filosoferen start origineel met ‘de vraag’. De vraag als uitgangspunt met het ‘waarom’ en ‘daarom’ geeft een handreiking in verhaalvorm hoe dit boek vol filosofische aspecten op te pakken. De opbouw kent eenzelfde structuur bij ieder onderwerp. Na een inleidend gedeelte staan er vragen, een dilemma en een activiteit onder ‘Doen’.
Bij ‘De vraag’ is dit het stapelen van vragen als in het rijgen van een vragenketting. Geen reactie maar actie op actie. Een duidelijk voorbeeld wordt gegeven. Komt er toch reactie is het spel vanzelf afgelopen. Soms is er een creatief-denken-opdracht gegeven die net als de doen-opdracht goed is uit te voeren voor de leeftijd van de doelgroep.
De onderwerpen lopen uiteen van tastbare voorwerpen als een smartphone of een waterlelie tot minder tastbare begrippen of verschijnselen als schaduw of mist. Vanuit het onderwerp wordt verteld en vragen worden in directe aanspreekvorm aan de lezer gesteld naar bijv. de keuze van de lezer. Het associëren gaat vanzelf, want wat is een keuze, heb je een keuze, hoe bepaal je een keuze? Of zijn de mogelijkheden oneindig? Wat is oneindig? En dan achterstevoren ondersteboven alles bekijken waardoor onbegrensde mogelijkheden kunnen ontstaan naar gelang reflectievermogen van leeftijd of persoon.
Een mooi dilemma is ook te lezen bij ‘Het schilderij’. Als je het dilemma kunt beantwoorden, wat zegt dit antwoord dan over jouzelf?
De structuur is helder en overzichtelijk neergezet. Waarbij ‘Het antwoord’ een logisch einde van dit boek oogt, maar tegelijkertijd een volgende vraag zal oproepen. Want wie kent echt het feitelijke antwoord op een filosofische vraag?
De tekst leest vanzelf, de vragen en opdrachten passen bij kinderen, maar ook bij tieners of zelfs volwassenen. Je fronst, je denkt, je grinnikt, je bedenkt, je peinst, je lacht, misschien geneer je je, je blijft associëren en vooral laat een vraag je onverwachts ook verwonderen waardoor je tot verrassende antwoorden en reacties kan komen. Hoe rijk kan een boek zijn.
De illustraties wervelen als een vanzelfsprekendheid doorheen de teksten. Vanuit verschillend perspectief worden de onderwerpen verbeeld. Vanaf boven – het dak openen, vanaf onder – de keuze, kleiner, groter, veraf of dichtbij. Het creatief denken komt in de illustraties geweldig tot uiting. Kijk eens naar de kleerhanger, of de plantenstengel, het trapje bij de wolk en dat er wel vaak maar niet altijd confetti gestrooid kan worden zie je ook, wel is altijd iets van terugkerende kleur positief terug te vinden. Het boek bevat vele illustraties terwijl het nergens overdadig overkomt. De ene keer paginagroot compleet in kleur, de andere keer verfijnd met witte achtergrond. Ook de illustraties geven onderling door stijlkeuze aanleiding tot bespreken en doordenken.
De vormgeving door Steef Liefting, de illustraties van Eva Neirynck, de vragen en opdrachten van Katrin Laureyssens, de verhalende tekst van Tiny Fisscher – over alles is van voor tot achter grondig nagedacht, terwijl het geheel speels fris en toegankelijk oogt waardoor het een zeer fijne aanrader is.
Of het nu thuis op tafel ligt om een vraag eruit te halen en over te discussiëren of op school in een kringgesprek een handreiking of zelfs gehele les kan zijn, ‘Wat ik allemaal zou kunnen zeggen’ het is gewoonweg een verrassend en vindingrijk boek! Je leest het voor je plezier. Terecht op de shortlist van de Ludoq 2025.
Voor jonger vanaf ong. 8 jaar tot veel ouder.
Tiny Fisscher, Katrin Laureyssens, Wat ik allemaal zou kunnen zeggen, illustrator Eva Neirynck, Samsara, 2024, 68 blz., 9789493394100
