door Wie kent niet de Gouden Boekjes? Diverse onderwerpen, vaak in hetzelfde handzame formaat. Een enkele keer een grotere en/of dikkere uitvoering zoals Op reis met het gouden boek van Sjoerd Kuyper of het onlangs verschenen Scapino van Arthur Japin en Charlotte Dematons. (bespreking volgt) Naast een ‘gewoon’ Gouden Boekje worden andere als ‘luxe’ of ‘reuzen’ uitgegeven.
Een vijftal ‘luxe’ zijn nu uitgegeven onder de noemer ‘Speciale Gouden Boekjes Werelderfgoedreeks‘. *) De reeks betreft een samenwerking tussen Stichting Werelderfgoed, UNESCO en uitgeverij Rubinstein en behandelen gebouwen of gebieden van de nu dertien Werelderfgoederen in het Koninkrijk der Nederlanden die op de Werelderfgoedlijst staan.
Alle vijf bevatten de Gouden Boekjes zodanig veel informatie dat het kinderen nieuwsgierig kan maken tot verdiepen en nader opzoeken van informatie over het onderwerp. Of misschien zijn ze daarna aanleiding tot het bezoeken van de plaats. Een leuke aantrekkelijke serie, mooi geïllustreerd, goed geschreven en vooral hierdoor kennis kunnen maken met Werelderfgoed.
Op feiten gebaseerde verhalen geschreven en geïllustreerd door geweldige makers. Verhalen waarvan de basis die eraan ten grondslag ligt is te bezoeken. Interessant en leerzaam, ook: zo leuk kan geschiedenis zijn!
In volgorde van verschijnen kort iets over deze vijf, waarvan twee met een link naar uitgebreidere bespreking en onderaan een paar linken naar eerder verschenen Gouden Boekjes.
Jet Bakels & Yoko Heiligers – De Wadden
Wie er heenging of zal gaan zal het vakantiegevoel herkennen zodra je op de boot, de pont, stapt. ‘De Wadden’ start dan ook met de overtocht inclusief de erboven rondvliegende meeuwen en de ideeën die je intussen bedenkt om te gaan doen als je op de plaats van bestemming bent.
In de direct gehanteerde aanspreekvorm van Jet Bakels’ tekst worden diverse mogelijkheden gegeven die je kunt ondernemen. De uitleg over een activiteit zoals het wadlopen is in enkele woorden concreet neergezet als ook de getijdewerking. Korte tekst die veel vertelt en waaruit de liefde en aandacht voor de natuur, het belang van, duidelijk naar voren komt.
Niet alleen in de tekst, ook door illustratie wordt veel duidelijk gemaakt zodat je je een beeld kunt vormen over wat je tegen kunt komen op een eiland, aan zee of op het wad. Meer over De Wadden kun je lezen via de aanklikbare titel.
Lida Dijkstra & Harmen van Straaten – Sipke komt op stoom
Een Gouden Boekje van kaft tot kaft goed bekijken geeft altijd leuke weetjes tot zelfs leerzame informatie. In het colofon van ‘Sipke komt op stoom’ staat bijv. dat het Ir. D.F. Woudagemaal van het omslag op de UNESCO Werelderfgoedlijst staat. Niet alleen het gebouw als monument is interessant, ook de functie ervan. Een gemaal zorgt voor veilig, schoon en voldoende water en daarmee wordt het onderwerp klimaat al aangestipt.
In dit zesde deel over Sipke de muis wordt na de Elfstedentocht, het zeilen, een kievitsei, het kaatsveld en het fierljeppen, verteld over de werking van een gemaal.
Het gemaal is eigendom van het waterschap Wetterskip Fryslân en verzorgt in deze provincie het waterbeheer.
In de relatief korte tekst komen veel termen voor, de levendige illustraties zijn van grappig tot functioneel, een leerzaam en goed Sipke-avontuur. De link is aan-klikbaar voor meer informatie, geschreven april ’23. Deze titel is eerder ver-schenen en nu speciaal herzien voor deze serie – met extra weetjes en een kaart.
Peter Smit & Martijn van der Linden, Hoe Jan aan zijn naam kwam
Sinds 1999 is Droogmakerij De Beemster onderdeel van UNESCO Werelderfgoed.
Dit verhaal kwam eerder uit in 2015 met ook in de titel ‘Leeghwater’ en als onderdeel van de Hollandse Helden/zilveren serie. Nu is er deze heruitgave met extra informatie waardoor meer kinderen kennis kunnen maken met dit kenmerkende staaltje Hollandse innovatie uit de 17e eeuw. Nog steeds en steeds meer van belang i.v.m. kunnen wonen en werken t.a.v. de zeespiegelstijging.
In dit verhaal loop – lees en kijk – je mee aan de hand van Jan. Het begint met de kleine Jan die aan vader vraagt ‘Wat is een eiland?’. Het is niet het stukje land waarop ze wonen omzoomd door een sloot, maar het stuk land waarvan je aan de rand niet de overkant van het water kunt zien, in dit geval het Beemstermeer.
Aan de hand van een wandeling en ontmoetingen door de tijd – Jan zie je meegroeien in de illustraties wordt toegewerkt naar de ontdekking door het bouwen van een watermolen en een ringdijk. Hierin zijn verwerkt de gevolgen van het weer en een vertelling over de waterwolf. De samenwerking tussen molens en andere plaatsen met bekende molens worden genoemd. In welke tijd het zich afspeelt is mede duidelijk door de aanwezigheid van stadhouder prins Maurits. De tijdgeest van rijke kooplieden en de opgedane kennis van Jan leiden uiteindelijk tot de drooglegging van De Beemster, maar waar voorstanders zijn zijn ook tegenstanders. Een aangereikt bespreekpunt! Verwerking door nabouwen tijdens een combinatie van creatieve en natuurkundige geschiedenisles is een geweldige opdracht! Misschien kan zelfs het waterkunstje worden nagebootst.
De toevoeging ‘Leeghwater’ bij de eerste uitgave is passend en duidt direct op een aspect uit de geschiedenis dat van belang is.
De achterkanttekst kan een ander beeld geven als je als jonge lezer niet direct doorhebt waarover dit boek werkelijk gaat, de link tussen molen en water gewoonweg nog niet weet. Voor jonge lezers had er nog een aanwijzing bij mogen staan en daarom is het fijn dat ‘Hoe Jan aan zijn naam kwam‘ aan de reeks ‘Werelderfgoedreeks’ is toegevoegd en het de aandacht krijgt dit het mag hebben.
De tekst van Peter Smit leest vlot en ook goed voor. In de tekst staan niet te veel lastige woorden waardoor jonge lezers dit deeltje goed kunnen oppakken. De illustraties van Martijn van der Linden zijn zoals altijd mooi, bijpassend of geven uitleg over de tekst en details geven aanleiding tot extra bespreekpunten. Bijv. kleding, kaarten, gereedschappen en landschap. Het kaartje op het schutblad is van toegevoegde waarde.
Toegankelijk luxe Gouden Boekje, fijn om erbij te nemen in de geschiedenisles, en aanleiding om na het lezen een bezoek te brengen aan bijv. Droogmakerij De Beemster en in het bijzonder Museummolen in Schermerhorn. Er is een route, een bezoekerscentrum en het gebied is geweldig voor vogelaars. Veel mogelijkheden door ‘Hoe Jan aan zijn naam kwam!‘
Lida Dijkstra & Hanne Snel, Sipke ziet sterretjes
Achterkanttekst:
Sipke moet een schoolproject doen over planeten, maar dat pakt niet
meteen goed uit. Opa Spitsmuis heeft een idee: hij neemt Sipke mee
naar het Planetarium om te laten zien hoe het echt zit.
Alweer het 7e deel in de reeks over Sipke de spitsmuis. Tweetalige
editie (Nederlands en Fries) in samenwerking met Afûk
*) Dit luxe Gouden Boekje over Het Eise Eisinga Planeterium komt in november 2025 uit en hiervan zal t.z.t. een bespreking verschijnen.
Sjoerd en Margje Kuyper & Lotte Klaver, Mare van Schokland
Achterkanttekst:
Mare helpt Oma in de tuin. Nou ja, helpen. Ze stampt
voetafdrukken met haar nieuwe schoenen. Oma droeg vroeger
vooral klompen. En er was vroeger wel meer anders. Ze wil Mare
‘de mooiste voetafdrukken’ van de wereld laten zien. Samen gaan
ze op pad en duiken in de geschiedenis van Schokland: van ijstijd
tot eiland, van zee tot land en van storm tot stilte. Op Schokland
ontdekt Mare dat geschiedenis leeft, onder je voeten en in je
fantasie. Een grappige en leerzame tijdreis voor kinderen, vol
verwondering over een bijzondere plek in Nederland.
*) Dit luxe Gouden Boekje over Schokland komt in november 2025 uit en hiervan zal op deze plaats t.z.t. een bespreking verschijnen.
Jet Bakels, De Wadden, illustrator Yoko Heiligers, Rubinstein, 2025, 32 blz., 9789047634799
Lida Dijkstra, Sipke komt op stoom, illustrator Harmen van Straaten, Rubinstein, 2023, 40 blz., 9789047629511
Peter Smit, Hoe Jan aan zijn naam kwam, illustrator Martijn van der Linden, Rubinstein, 2015, 2025, 32 blz., 9789047635048
Lida Dijkstra, Sipke ziet sterretjes, illustrator Hanne Snel, Rubinstein, 2025, 40 blz., 9789047635024 *)
Sjoerd en Margje Kuyper, Mare van Schokland, illustrator Lotte Klaver, Rubinstein, 2025, 36 blz., 9789047635062 *)
– . -. – . – . – . –
Meer gelezen, deze besprekingen van Gouden Boekjes staan op de website:
Maranke Rinck & Martijn van der Linden – Het meisje met de blauwe steen
Anke Kranendonk & Annette Fienieg – De trip van Kip
Milouska Meulens & D’Avellonne van Dijk – Tula
Ole Risom & Richard Scarry – Ik ben een konijn
– . -. – . – . – . –
