door Tips over tijd, tijdreizen, tijdmachines en meer tijd in boeken
Wat is tijd? Waar blijft de tijd? Wie bepaalt de tijd? Hoe meet je tijd? Is er een andere tijd? Hoort ruimte bij tijd? Hoe ervaar je tijd?
gisteren was gisteren
en vandaag is vandaag
de toekomst is al begonnen
wat was ook alweer je vraag
Katelijne Brouwer, uit: Dichter.
Het fenomeen tijd spreekt tot de verbeelding, maar hoe neem je het waar, hoe druk je je erin uit, hoe is het begrip verweven in onze taal, kun je tijd wel als een te observeren verschijnsel zien? Een thema dat lezers én auteurs bezighoudt en daarmee in meerdere genres terugkomt in kinder- en jeugdboeken. We doken in onze eigen leeslijst om een overzicht te creëren van wat we de laatste paar jaar zoal gelezen hebben. Sommige titels zijn door de datum van verschijning misschien alleen nog via de bibliotheek te verkrijgen, andere vind je ook in de boekhandel.
Wat opvalt, is dat tijd als begrip vrijwel direct verwant is aan filosofie, dus filosofische uitgaven moeten niet vergeten worden. Tijd is eveneens te koppelen aan wetenschap zoals ruimtevaart en geschiedenis. De op deze pagina genoemde geschiedenisboeken kennen een benadering van een auteur die vanuit de huidige tijd terugkijkt op een bepaalde geschiedenisperiode. En in toekomstverhalen is tijd, met een tijdreis of tijdmachine vanzelfsprekend een onderwerp.
Hieronder staan besproken en/of niet te missen titels geschikt voor een leeftijd tot ongeveer 12 jaar. Van prentenboek tot leesboeken en informatief voor zowel de beginnende als de bovenbouwlezer. Natuurlijk zijn er meer boeken m.b.t. dit veelomvattende onderwerp, het is tenslotte een selectie. In verband met de artikellengte verwijzen we voor leestips voor tieners en jongvolwassenen naar de desbetreffende pagina’s op deze site. Veel ontdek- en leesplezier!
Non-fictie
Yannick Fritschy, Dwars door tijd & ruimte (NieuweZijds), ill. Tjarko van der Pol
Carlo Frabetti, Alice in Wetenschapswonderland (Lannoo) ill. Wendy Panders, vert. Lies Lavrijsen
Torben Kuhlmann, Einstein – De fantastische reis van een muis door ruimte en tijd (Vier Windstreken)
Joke van Leeuwen, Nu is later vroeger, een boek over de tijd (Querido)
Barbara De Munnynck, Een kleine wereldgeschiedenis in 100 grote data, ill. Isabelle Geeraerts (Pelckmans)
Govert Schilling, Op reis door ruimte en tijd – Over planeten, sterren, ruimteschepen en tijdmachines (Luitingh-Sijthoff)
Jan Paul Schutten, Het mysterie van niks en oneindig veel snot (Gottmer) ill. Floor Rieder
Evelien de Vlieger, Hoe maak ik tijd? (Lannoo), ill. Wendy Panders
Rachel Williams, Het wachten waard – wetenswaardigheden over wonderen in wording (Christofoor), ill. Leonie Lord
Leesboeken
Annemarie Bon, de reeks Stoere Steffi o.a. en de tijdmachine, en de rare uitvinder (Kluitman) ill. Marja Meijer *)
Thea Beckman, Kruistocht in spijkerbroek (Lemniscaat)
Stefan Boonen, Veer: een vierluik, dag in de wind/een dag in de kou/een dag in de zon/een dag in een wolk (Pelckmans), ill. Jan van Lierde *)
Lida Dijkstra, Sipke komt op stoom (Rubinstein), ill. Harmen van Straaten *)
Tonke Dragt, De torens van februari (Leopold)
Michael Ende, Momo en de tijdspaarders (Lemniscaat)
Yorick Goldewijk, Films die nergens draaien (Ploegsma), ill. Yvonne Lacet
Joke van Leeuwen, Dát bedoel ik, zei de zalm (Querido)
Marloes Morshuis, De geest van het Besiendershuis (Lemniscaat)
Jo Nesbo, Dr. Proktors teletijdtobbe (Lemniscaat)
Marlene Rebel & Lucinda Vos, Onze lange reis met het hoofd in de koffer (Billy Bones), ill. Sophie Pluim
Joke Reijnders, Het geheim van het spookdorp (Leopold)
Janneke Schotveld, Zoef! Over een jongen, de tijd en een vliegend tapijt (Van Goor), ill. Nadia Meezen
Jan Sobrie, Hoe ik de beste vriend werd van Helena (Lannoo), ill. Sophie Pluim
Floor Tinga, Bam! Ik lees – Hee, het heelal (Volt), ill. Tjarko van der Pol *)
Dirk Weber, Welkom thuis, chrononauten (Querido)
Rian Visser, Blitz! De bol met de klok (Gottmer) dyslexielettertype *)
Suzanne Wouda, Futuria (Ploegsma), ill. Sophie Pluim
Zindzi Zevenbergen, De reis van Manie Schaafijs (De Harmonie), ill. Hedy Tjin
*) ook of voor beginnende lezer
Prentenboeken
Floor Bal, Het hele soepzootje (Gottmer), ill. Sebastiaan van Doninck
Annemarie van Haeringen, Voorbij de wolken (Leopold)
Rosalie Hazeleger, Egel op reis – voorleesverhalen (Clavis), ill. Myriam Berenschot
Sarah Jacoby, voor altijd en even (Leopold), vert. Imme Dros **)
Oliver Jeffers, Ondertussen op aarde (De Fontein Jeugd), vert. Mirjam Hoekstra
Ted van Lieshout, Boer Boris en de dino (Gottmer), ill. Philip Hopman
Loes Riphagen, Kom mee, Kees (Gottmer)
Jan Paul Schutten, Stuiver en Pluis bij de Vikingen (Gottmer), ill. Liset Celie
Jan Paul Schutten, Stuiver en Pluis in het Oude Egypte (Gottmer), ill. Liset Celie
Marian De Smet, Heb je even tijd voor mij? (Luitingh Sijthoff), ill. Marja Meijer
Manuel Sumberac – Het wachten waard (Clavis)
Rian Visser, Nippertje (Gottmer), ill. Noëlle Smit
Kaat Vrancken, Beu (Querido), ill. Noëlle Smit
Stefan Wolters, De Nietsmachine (Ploegsma), ill. Barbara de Wolf
= . = . = . = . =
Tijd
Ik heb een oude klok vol tijd,
vol tijd die is geweest.
Die tijd die ben ik kwijt,
die is voorgoed voorbij.
Oh nee! Die is voorgoed van mij.
Want die heb ik beleefd.
Sjoerd Kuyper
uit: Poëzie Hardop door Hans & Monique Hagen
= . = . = . = . =
Informatief met raaklijnen in tijd
Geschiedenis
Arend van Dam, De reis van Syntax Bosselman (Van Holkema & Warendorf), ill. Alex de Wolf
Arend van Dam, De ware geschiedenis van Dancing Buffalo (Van Holkema & Warendorf), ill. Oksana Drachkovska
Arend van Dam, De man in de klok (Van Holkema & Warendorf), ill. Anne Stalinski
Linda Dielemans, Brons (Leopold), ill. Sanne te Loo
Linda Dielemans, Onder de golven (Leopold), ill. Djenné Fila
Geschiedenisserie ‘Duik in de tijd van’ per deel beschreven (Zwijsen), diverse illustratoren
Thomas Harding, Het Huis aan de Prinsengracht (Querido), ill. Britta Teckentrup
Ted van Lieshout, Voor de mooiste (Leopold)
Daan Remmerts de Vries, Glop (Hoogland & Van Klaveren), ill. Josje van Leeuwen
Wetenschap
Sarah Devos, Het ruimteboek – over sterren, satellieten en planeten (Manteau/Standaard Uitgeverij)
Peter Goes, Tijdlijn Wetenschap en techniek – Een reis door de geschiedenis (Lannoo)
Mathilda Masters & Angelique Van Ombergen, 321 superslimme dingen die je moet weten over wetenschap (Lannoo), ill. Louize Perdieus
Govert Schilling, Hadden de Grieken al raketten? (Luitingh-Sijthoff), ill. Tjarko van der Pol
en eerder genoemde genoemde wetenschappelijke informatie/prentenboeken
Filosofisch
informatief
Oscar Brenifier, Het boek van de grote filosofische tegenstellingen (NBD Biblion), ill. Jacques Despres
Oscar Brenifier, Wie ben ik? (Davidsfonds/Infodok), ill. Aurélien Débat
Joke van Leeuwen, Ergens – een beeldverhaal (Querido)
Janny van der Molen, Grote gedachten, verhalen over filosofie (Ploegsma), ill. Els van Egeraat
Esther Walraven, Waarom achtbanen te gek zijn! (Van Goor), ill. Elly Hees ( – en wetenschap)
Jeremy Weate, Filosofie voor jonge denkers (Callenbach), ill. Peter Lawman
prentenboeken
Yvonne Lacet & Yorick Goldewijk, Als ik uit het raam kijk (Ploegsma)
Marina Marcolin & Janna Carioli, Aan de andere kant van de zee (De Vier Windstreken), vert. Maria van Donkelaar
Guido van Genechten, Misschien (Clavis)
en prentenboeken genoemd in eerdere rijtjes
= . = . = . = . =
Mogelijk zijn ook hier tips te vinden:
De week van de kinderfilosofie 13-21 april 2024
Week van de kinderfilosofie – maand van de filosofie volwassenen 2025
Fluit zoals je bent, laat los wat loos is – item poëzie waarin vanzelf ook tijd voorkomt
= . = . = . = . =
**) korte leeservaring Voor altijd en even:
Lang, haast, bijna, even, pas, nooit.
Een prentenboek over tijd en geluk.
Een dag begint, ‘het lijkt of je het bijna kunt aanraken‘, men gaat naar de bus, men wacht maar ‘wie rennen moet, komt er te laat pas achter!‘
De ene illustratie is paginagroot in zachte kleuren geschilderd en heeft tekst om bij stil te staan. De andere heeft een steeds andere verdeling en is kleurrijker, er zit beweging in door de manier van bewegen.
In welke tijd voel jij je fijn? En als er een mooi moment is, waar gaat dat daarna heen? Is tijd tijdloos, kost het iets? En als jij je fijn voelt, is dat dan geluk? Wat is geluk? Samen zijn?
Een mooi tijdloos prentenboek met filosofische inslag en een fijne vertaling van Imme Dros.
= . = . = . = . =
Hieronder een voorbeeld hoe een project, in dit geval tijd, met informatieve boektitels benaderd kan worden.
Vanzelfsprekend aangevuld met of vervangen door meer recente titels. Verschillende zijn nog steeds in de bibliotheek te leen.
Project tijd
Verwoesting Pompeï
J GS – Reis door de tijd (Casterman), Pompei
J GS – Bezoek aan het verleden (Seely, J.), Pompeii & Herculaneum
J GS – Kijk op het verleden, Het oude Rome
J GS – Terug in het verleden (Grant N.), Zo leefde men in het oude Rome
J GS – Op zoek naar Pompei (Caselli, G.), De opgraving van de onder de as begraven stad
Afschaffing van de slavernij
J GS – Keerpunten in de geschiedenis, De afschaffing van de slavernij 1863
J GS – Reis door de tijd (Casterman), Het Wilde Westen
J GS – Stotter, M., Het beste boek over het Wilde Westen
J GS – Gedenkwaardige gebeurtenissen (Gogerly, L.), De droom van Maarten Luther King
J GS – Geschreven geschiedenis (Hatt, Chr.), Slavernij van Afrika naar Amerika
J GS – Dam, A. van, De reis van Syntax Bosselman, verhalen over de slavernij
Verovering van de Zilvervloot / Piet Hein
J LAND – Wereldreeks Latijns-Amerika, Op bezoek in Suriname
J GS – Deinema. J., Zo was het bij Columbus
J GS – Reis door de tijd, Het Gezonken Galjoen
J VERKEER – Corona gidsen, Beroemde scheepsrampen
J GS – Steele, Ph., Het beste boek over Piraten
J informatieboekje 136, Het leven in de Middeleeuwen
De uitvinding van de boekdrukkunst
J COMM – Berkel, R., A is een koetje
J informatieboekje 28 – Geschiedenis van het schrift
J COMM – Keerpunten in de geschiedenis (Tames, R.), De boekdrukkunst
J COMM – Reis door de tijd (Lantaarn), Van spijkerschrift tot tekstverwerker
J COMM – A van Os, Autobahn
