Starten met lezen is geweldig! Leuke, spannende en interessante verhalen voor beginnende lezers

Voor ieder kind is een boek. Ook voor de beginnende lezer. De ene zal direct beginnen in een boek met hele zinnen, de ander geeft de voorkeur aan enkele woorden per bladzijde.

Het proces van leren lezen verschilt vanzelfsprekend voor ieder kind. De ene is nu eenmaal een kei in tekenen, rekenen of gymmen waar de ander zonder moeite de letters in enkele weken tot hele woorden vormt en opeens het boodschappenbriefje leest of de tekst op het reclamebord. Er gaat een wereld, een schat aan verhalen, open.
Illustraties, lettertypes en papierkleur kunnen van groot belang zijn bij het kiezen van een passend boek en zelfs bepalend zijn of een kind gaat lezen. Wat de ene stoere of eigentijdse tekeningen noemt, zal de ander te eng vinden en voor de ‘lieve’ en rustigere plaatjes gaan.

Tot en met ongeveer avi M4, de oude avi 4, is begeleiding in moeilijkheidsgraad bij een aantal kinderen handig. Simpelweg omdat kiezen uit een hele kast boeken overweldigend kan zijn, ze regelmatig geen overzicht hebben bij te veel aanbod en de titels op de rug nog niet altijd kunnen lezen hoe graag ze ook willen. In de jaren op school had ik avi 1 t/m avi 4 in afzonderlijke gekleurde kratjes staan, dat gaf rust en duidelijkheid en er was zicht op het omslag door frontale presentatie. Van één naar kiezen uit meerdere ‘avi-kratjes’ gaf zelfvertrouwen: ‘kan ik dit al?’ en een grote glimlach. Alles was afgestemd op het zijn en kunnen van het kind. Het lezen met deze kinderen was daarbij van toegevoegde waarde, want daardoor kon nog beter maatwerk worden geleverd. Het doel was dat kinderen zelf uit de hele kast vol verhalen konden kiezen. En het liefst vlot, want tijd om te kiezen is belangrijk maar wordt helaas niet altijd geboden onder schooltijd door een vol lesrooster.

Uit de hele A-kast kiezen gaf heerlijke beelden. Een kind dat op de grond zat met de complete serie Spekkie & Sproet uitgespreid rondom zich en verhaalde tot in detail over een deel, nog te lezen of waar het het las. De Openbare Bibliotheek en musea waren dit kind duidelijk niet vreemd, door lezen werd het nieuwsgierig naar meer.
Een vreugdekreet als de nieuwe Koen Kampioen kwam voor de vele voetballertjes in de onderbouwgroepen. Ook als de volgende Bob Popcorn of ander deel van Tijgerlezen werd ontdekt. Een paar kinderen vergeet je nooit: die ene die met een grote grijns nog een keer met een heel dik boek vertrok, ‘De hele erge Ellie en nare Ellie’ of een lieve glimlach bij ‘Alle verhalen van Kikker en Pad’ en een ingetogen gezichtje bij ‘Meneer Hoedjes vangt een vis’ en daar meerdere keren enorm van genoot. Natuurlijk waren er altijd de nieuwste titels, maar ook de wat oudere of klassiekers die je af en toe onder de aandacht kan brengen, waar kinderen van nu ook van genieten en daardoor een eigen favoriet ontdekken.

Beginnende lezersboeken, ik zeg boekEN en beslist geen boekJES, hebben altijd mijn warme aandacht gehad. Deze boeken, en ook de peuter- en prentenboeken, zijn met grote zorg en aandacht gemaakt door serieuze gedreven illustratoren en schrijvers. Het belang van leren lezen is kort samengevat het ontwikkelen van de zelfredzaamheid van een kind, de toekomstige volwassene, in de maatschappij. Geen goede leuke interessante beginnende lezersboeken? Dan is lezen moeten, geeft het geen plezier en met een aanwezige kans dat er geen volwassen lezer volgt. De lezer die zélf leert nadenken, verbanden legt, kritisch kijkt naar gebeurtenissen in maatschappij en politiek en het bekende empathisch vermogen ontwikkelt waardoor naar velen hopen het kind van toen geen meeloper wordt. En hoe vaak komt het voor dat maatschappelijke kwesties eerst in kinder- en jeugdboeken worden opgepakt door vooruitstrevende kritische schrijvers met evenzo opmerkzame verbeeldende tekenaars? Heel vaak. Neem het kinderboek in alle opzichten serieus. Dat maakt starten met lezen voor alle kinderen geweldig!

In onderstaand overzicht ook enkele titels die een opstap zijn naar langere, moeilijkere verhalen. Een aandachtspunt is altijd geweest dat een verhaal emotioneel bij de leeftijd mag of moet passen terwijl de uitdaging niet uit de weg moet worden gegaan. Na de genoemde M4 is technisch ‘te moeilijk’ minder van belang, uit ieder verhaal pakt een kind wel een woord dat door context geplaatst kan worden of waarvan het later de werkelijke betekenis begrijpt en alsnog dit ‘te moeilijke woord’ bijdraagt aan woordenschat. Belangrijker is dat een kind zelf kiest, geniet en leest.

Ook bij dit overzicht: het is een gedeelte uit het enorme aanbod en wat is gelezen. Het is vooral een handreiking waarna zelf ontdekt kan worden welke seriedelen of titels er nog meer zijn. Alle Vos en Haas, Effies, Stinkhonden of vele Tijgerlezen, Zwijsen en Kluitman zijn gelezen. Zie hiervoor ook de websites van de uitgeverijen.
Een aantal heeft een aanklikbare titel als erover gepost is op Lezersgoud. Vraag zeker naar tips of inhoud. De rij wordt regelmatig aangevuld met nieuwe en ooit gelezen verhalen voor eerste lezers, ook op informatief gebied – kijk hiervoor ook even naar de Zelf lezen over Lang geleden van Arend van Dam waarbij verdieping absoluut mogelijk is. De titels staan voor nu op alfabet van achternaam schrijver. Een avi-duiding is erbij gezet als die bekend is voor degenen die dit fijn vinden.

** wil je van ‘Starten met lezen is geweldig!’ gebruikmaken op sociale media? Tag even Lezersgoud! **
** zie je jouw beginnend lezen boek er niet tussen staan? vraag of zorg dat het bij mij op de stapel komt! **

Annemarie Bon & Marja Meijer, Stoere Steffie op bezoek bij Van Gogh (Kluitman) – E4
Annemarie Bon & Marja Meijer, Stoere Stefie naar de maan (Kluitman) – E4
Annemarie van den Brink & Caroline Ellerbeck, een pup voor boo (Zwijsen) – avi start
Marianne Busser, Ron Schröder & Mark Janssen, Koen en Lot heruitgaven, De hut van groep 4 (Van Holkema & Warendorf) – M4
Arend van Dam & Alex de Wolf, serie Zelf lezen met Lang geleden, Ik ben de baas – zie ook hieronder (Van Holkema & Warendorf)
Lida Dijkstra & Laury Tinnemans, Ezeloortjes: Het ruilspel (Luitingh-Sijthoff)
Marcel van Driel & Juliette de Wit, Mag ik bij jou wonen? (Zwijsen) – M4
Bibi Dumon Tak & Ingrid & Dieter Schubert, Tijgerlezen: Een tijger in je bed (Querido)
Yorick Goldewijk & Katrien Holland, Grijs ijs met haren (Zwijsen) – M4
Elise Gravel, Tijgerlezen: Verschrikkelijke beestjes, de hoofdluis – de vlieg – de spin (Querido)

Colas Gutman & Marc Boutavant, Stinkhond zoekt een baasje (Lannoo) – enigszins gevorderde eerste lezer
Colas Gutman & Marc Boutavant, Stinkhond is jarig (Lannoo)
Colas Gutman & Marc Boutavant, Stinkhond in de sneeuw (Lannoo)
Kevin Hassing, De krieps dl. 1 Van onder naar boven (Luitingh-Sijthoff)
Monique van Hest & Delano van der Geest, Vreemd is niet raar! (Zwijsen) – M4
Vivian den Hollander & Saskia Halfmouw, div. series: De Effies, De Roskam, Ministicks, (Van Holkema & Warendorf) zie hieronder
Vivian den Hollander & Juliette de Wit, Spekkie en Sproet, Code rood en Dieven in de nacht (Ploegsma) zie ook hieronder
Jarvis, Vogel en Beer – De picknick en andere verhalen (Gottmer)
Marte Jongbloed & Iris Boter, Ezeloortjes: Hobbel en Knot (Luitingh-Sijthoff)
Anke Kranendonk & Jan Jutte, Bok ontsnapt! (Querido)
Anke Kranendonk & Annemarie van Haeringen, Kees naar de koeien dl. 3 (Gottmer) na beginnend lezen

Rindert Kromhout & Jan Jutte, dl. 1 Wat een verhalen van Bil en Wil en dl. 2 Bil en Wil, Krijg nou wat! (Leopold) start-M4/start-M3
Pim Lammers & Loes Riphagen, Tijgerlezen: Hoe beroof je een bank? (Querido)
Pim Lammers & Marije Tolman, Tijgerlezen: Er was eens een koe (Querido)
Martine Letterie & Rick de Haas, Piet en Riet Naar de maan (Leopold) – avi start – M4
Paul de Moor & Martijn van der Linden, De wei van Koe (Lannoo)
Milja Praagman, Wasco weet er nog eentje – moppen voor beginnende lezers (Gottmer)
Corien Oranje & Marja Meijer, serie Juf Fiep, juf in de pan, bom in de klas, help! red de juf! – bibliotheek&nieuw, vele delen t/m M4
Maranke Rinck & Martijn van der Linden, Tijgerlezen: dl. 1 Bob Popcorn, dl. 2 De popcorn spion, dl. 3 In Amerika, dl. 4 Meesterkok (Querido)
Janneke Schotveld & Milja Praagman, Tijgerlezen: dl. 1 Rotkat en dl. 2 Rotkat is jarig (Querido)
Janneke Schotveld & Georgien Overwater, Tijgerlezen: Zepie & Die kleine is Don, de lange is Sjon (Querido)

Jan Paul Schutten & Jeroen Funke, Tijgerlezen: Hoe word je grappig als je niet leuk bent (Querido)
Gitte Spee, Aap & mol en de zon, het hol is vol, de hut van kaas, en de roos, kak op de weg, een dief in het bos – zes delen avi start (Kluitman)
Mathilde Stein & Jan Jutte, Maksie (Lemniscaat)
Mathilde Stein, Pluk en Pluis (Lemniscaat)
Mathilde Stein, Vuurtorenbeer (Lemniscaat)
Harmen van Straaten, Top Bob: dl 1. De reddende hond – dl. 2 De grote ontsnapping – dl. 3 Van wie is die drol? (Leopold)
Catharina Valckx, Tijgerlezen: Zepie & Die kleine is Don, de lange is Sjon (Querido)
Catharina Valckx, Het wilde leven van Billy de Hamster (Gottmer) bespreking volgt
Sylvia Vanden Heede & Marije Tolman, dl. 1 Wolf en Hond, Wolf, dl. 2 Hond en Kat, dl. 3 Wolf en Hond op de maan (Lannoo)
daarna verscheen ‘Het dikke boek van Wolf en Hond, 3 woeste verhalen’
Sylvia Vanden Heede & Thé Tjong-Khing, Vos en Haas, Een boef in het bos (Lannoo) – en alle andere Vos en Haas-delen

Sylvia Vanden Heede & Thé Tjong-Khing, ik lees als vos – Vos en Haas Een boom in een boom (Lannoo)
Sylvia Vanden Heede & Thé Tjong-Khing, ik lees als uil – Vos en Haas de boom van uil (Lannoo)
Edward van de Vendel & Floor de Goede, Tijgerlezen: Miss Eenhoorn (Querido)
Katrien Vandewoude & Leen van Durme, Slak en pier en de kus van kip – leesgroeiboek (De Eenhoorn)
Katrien Vandewoude & Leen van Durme, Das en mees – leesgroeiboek (De Eenhoorn)
Tjibbe Veldkamp & Kees de Boer, serie Agent en Boef, zie hieronder (Lannoo) dl. 4, Bravo voor Boefini en dl. 5, Fop-post
Tjibbe Veldkamp & Kees de Boer, Tijgerlezen: Pim en het pinda-kanon (Querido)
Jeska Verstegen, Jet wil veel (Zwijsen) – M3
Rian Visser & Lars Deltrap, Theaterlezen met Blitz! Een groot ruimtefeest (Gottmer)
Evelien de Vlieger & Noëlle Smit, Job en de duif (Lannoo)

Kaat Vrancken & Saskia Halfmouw, Tijgerlezen: Wat een dag! (Querido)
Kaat Vrancken & Saskia Halfmouw, Tijgerlezen: Een week bij jou, een week bij mij (Querido)
Kaat Vrancken & Yvonne Jagtenberg, Tijgerlezen: Drie katten op een rij (Querido)
Bette Westera & Barbara de Wolf, Hidde Haan vloog naar de maan – eerste leesversjes (Gottmer)